بازار اسلامی: مولود نظام اقتصادی صدر اسلام

نوع مقاله : مقاله علمی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد، حسابداری و مدیریت، دانشگاه یزد

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته علوم اقتصاد، دانشگاه یزد

چکیده

پیش از ظهور اسلام در شبه جزیره عربستان به دلیل وضعیت و موقعیت خاص مکانی و جغرافیایی، دولت واحد و مقتدری حضور نداشت و تنها شمال و جنوب به واسطه راه ارتباطی دارای رونق تجاری بودند، اما پس از ظهور اسلام و تشکیل دولت اسلامی توسط پیامبر اسلام (ص) قوانین و مقررات ویژه‌ای در همه ابعاد زندگی افراد وضع گردید و نظام اقتصادی صدر اسلام از همان زمان پا به عرصه وجود نهاد. با توجه به آن که این نظام دارای اجزاء و نهادهای گوناگون و متعددی بود، مقاله حاضر می­کوشد تا به بررسی بازار، که از آن به عنوان یکی از مهم­ترین و اصلی‌ترین نهاد و جزء نظام اقتصادی اسلام نام برده شده است، به شیوه­ی تحلیلی _ تاریخی، بپردازد. از آنجا که در تعالیم اسلامی اخلاق رکن اصلی است، در بازار شکل گرفته بر اساس اسلام نیز اخلاق در گوشه گوشه آن نمود پیدا کرده و باعث گردیده تا تمامی شرکت‌کنندگان در بازار ملزم به رعایت آن باشند، حتی محیط و ساخت بازارهای اسلامی نیز در راستای تحقق همین امر است. در مقام مقایسه بازارهای صدر اسلام و بازارهای اسلامی شکل گرفته پس از آن با ساختارهای موجود، نمی‌توان هیچ قالبی را برای آن متصور دانست. تعداد زیاد خریداران و فروشندگان و برخی شرایط دیگر، آن را به رقابت کامل نزدیک نموده اما، حضور دولت در برخی ابعاد نیز مشخص است. اَشکال مختلف معامله با شرایط تراضی طرفین و خیارات در بین شرکت‌کنندگان رواج داشته و بر رعایت اصول و قواعد اسلامی تأکید فراوان شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Islamic Market: A market born out of the economic system of Islam

نویسندگان [English]

  • hamidreza nasirizadeh 1
  • saeide saeidinia 2
1 Faculty of Economics at university of Yazd
2 The M.A student of Economy,Yazd University
چکیده [English]

Before the adventof Islam in the Arabian Peninsula, there was no powerful government due to the special geographical situation of the peninsula. Also, because of ways of communication, the northern and southern areas, were the only places of high commercial emphasis. However, after the adventof Islam and th formation of an Islamic government by the prophet Mohammad (peace be upon him),  certain rules were enacted in all aspects of life, and the economic system of Islam was thus created. This system has various components  the most fundamental  of which is the Islamic bank. Sincemorality is the main feature of Islamic teachings, it can be seen everywhere in Islamic markets,  and all  participants in the market are required to comply with it. Even the construction of markets is in line with fulfillment of moralities. There is no particular template for the comparison of Islamic markets with current counterpart structures. It is possible for the bank to have a close perfect competition with other banks with regard to the large number of buyers and sellers and some other conditions. The presence of the government in some aspects is also clear. There is mutual consent and option in various types of transaction among the participants, and emphasis is on the principles and rules of Islam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic system
  • Islamic market
  • Moralities

مراجع

  1. الف: منابع و مآخذ فارسی

    1. ابراهیم‌حسن، حسن (1376). تاریخ سیاسی اسلام. ابوالقاسم پاینده؛ تهران، انتشارات جاویدان.
    2. اجتهادی، ابوالقاسم (1363). وضع مالی و مالیه مسلمین، تهران، انتشارات صدا و سیما.
    3. اکبریان، رضا. و دیانتی، محمدحسین (1386). "ویژگی‌های بازار اسلامی و نقش دولت در آن". مجموعه مقالات پنجمین همایش دوسالانه اقتصاد اسلامی دولت و بازار، نظریه اسلامی و تجربه ایران، دانشگاه تربیت مدرس.
    4. امیرشاهی، میر احمد. و همکاران (1390). "درآمدی بر مبانی بازاریابی در اسلام". اندیشه مدیریت راهبردی 5(2): 273-221.
    5. انس‌زرقا، محمد (1382). "روش‌شناسی اقتصاد اسلامی". ناصر جهانیان. و علی اصغر هادوی نیا؛ فصلنامه اقتصاد اسلامی 3: 124-113.
    6. حاضری، علی محمد. و حسین زاده فرمی، مهدی (1390). "نقش سیاسی بازار: تحلیل تحولات دهه اول جمهوری اسلامی ایران". دانش سیاسی 7(1): 86-61.
    7. حسین زاده فرمی، مهدی. و معتمدی، ضحی (1390). "تاملی در بازار: مطالعه تحولات بازار در دهه اول پس از انقلاب اسلامی". فصلنامه مطالعات انقلاب اسلامی 8(26): 198-169.
    8. حسینی راد، رضا. و نصیری زاده، حمیدرضا (1389). مقدمه‌ای بر نظام اقتصادی صدر اسلام، یزد، نور کوثر.
    9. حکیم‌پور، محمد (1378). "اسلام و سرمایه‌داری (2)". نشریه فلسفه، کلام و عرفان، کتاب نقد. (11): 37-2.
    10. خسروجردی، عمار (1391). "مدلی از سیاست‌گذاری اقتصادی در صدر اسلام". سایت تریبون مستضعفین، چهارشنبه 3 آبان 1391. (http://www.teribon.ir)
    11. رجائی، سید محمدکاظم (1389). "ویژگی‌های بازار اسلامی در نظریه و عمل". معرفت اقتصادی 2(1) پیاپی سوم: 118-93.
    12. رجائی، سید محمدکاظم (1386). "تقاضای بازار اسلامی در مقایسه با بازار رقابت کامل". دو فصلنامه جستارهای اقتصادی 4(8): 98-65.
    13. زراء نژاد، منصور (1381). "تاملی در ویژگی‌های بازار از نظر اسلام و تاریخ مسلمانان". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی 1(5 و 6): 25-1.
    14. سرائی، محمدحسین (1389). "تحولات بازارهای ایرانی- اسلامی: مطالعه موردی بازار یزد". فصلنامه مطالعاتی شهر ایرانی اسلامی (2): 37-25.
    15. صدر، سید کاظم (1381). "تعامل علم اقتصاد و مکتب اقتصاد اسلامی". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی: 31-1.
    16. صدر، سید کاظم (1374). اقتصاد صدر اسلام، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
    17. صنوبر، ناصر. متفکرآزاد، محمدعلی. و راضی، نسرین (1389). "بررسی تطبیقی دیدگاه اسلام و نظام سرمایه‌داری در تصمیم‌های آمیخته بازاریابی". دو فصلنامه جستارهای اقتصادی 7(13): 207-173.
    18. صنوبر، ناصر. متفکرآزاد، محمدعلی. و راضی، نسرین (1389). "اثر ارزش‌های اسلامی در تصمیم‌های آمیخته بازاریابی: مطالعه موردی شرکت‌های صنایع غذایی". فصلنامه اقتصاد اسلامی 10(37): 202-173.
    19. غفرانی، علی (1385). "جایگاه بازار عکاظ و کارکرد آن در زندگی اجتماعی عرب قبل از اسلام". مطالعات اسلامی (74): 174-155.
    20. کهف، منذر (1385). "علم اقتصاد، تعریف و روش". سید حسین، میرمعزی؛ اقتصاد اسلامی 6: 186-158.
    21. میرمعزی، حسین (1387). اقتصاد کلان با رویکرد اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    22. میرمعزی، سید حسین. (1386). "موضوع علم اقتصاد". فصلنامه اقتصاد اسلامی 7(28): 35-7.
    23. نجارزاده، رضا. رضا قلی زاده، مهدیه. و زیوداری، مهدی (1387). "شکل‌گیری نظام‌های اقتصادی بر مبنای اخلاق اسلامی و اخلاق سرمایه‌داری". دو فصلنامه جستارهای اقتصادی 5(10): 37-7.
    24. هادوی نیا، علی اصغر (1385). "امکان، ضرورت و جایگاه اقتصاد اسلامی: مطالعه تطبیقی با اقتصاد کلاسیک". فصلنامه اقتصاد اسلامی 6: 76-51.
    25. یاری، سیاوش. و نعمتی، نورالدین (1388). "گسترش نفوذ دین اسلام در شبه قاره هند از قرن اول تا پنجم هـ‌. ق". پژوهش‌های تاریخی دوره جدید (1): 149-129.

     

    ب: منابع و مآخذ لاتین

    1. Yousri Ahmad, Abdelrahman (2013). "Market Structure and Price in an Islamic Framework". Lectures in Islamic Economics.
سیاست گذاری اقتصادی
دوره 6، شماره 11 - شماره پیاپی 11
اردیبهشت 1393
صفحه 149-168

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار