سنجش اثرات درآمدی پرداخت یارانه نقدی رویکرد ماتریس حسابداری اجتماعی: ضریب فزاینده به قیمت ثابت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم اقتصادی و اجتماعی، دانشگاه الزهرا

2 دانشجوی کارشناسی ارشد، رشته توسعه اقتصادی و برنامه ریزی

10.29252/jep.9.17.29

چکیده

در این مطالعه به سنجش اثرات مستقیم و غیر مستقیم تزریق یارانه نقدی به فعالیت‌های تولیدی، درآمد عوامل تولید و نهادها به ویژه درآمد خانوارهای روستایی و شهری پرداخته شده است. این سنجش در چارچوب مدل ماتریس حسابداری اجتماعی از طریق ماتریس ضریب فزاینده قیمت ثابت که درآن ارتباط بین سیاست تزریق درآمدی و توزیع درآمد برقرارمی‌شود، صورت گرفته است. بدین منظور، از ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385 که توسط مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی منتشر شده، اطلاعات سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران و پرداخت یارانه نقدی ثابت ماهانه به هر فرد به عنوان منابع آماری استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که اثرات درآمدی اعمال سیاست پرداخت یارانه نقدی بر خانوارهای شهری بیش از خانوارهای روستایی است و از بین فعالیت‌های اقتصادی، خدمات، محصولات کشاورزی، وسایل خانگی، محصولات غذایی، و خرده فروشی بیشترین تاثیرپذیری را از اعمال این سیاست دارند و رتبه‌های یک تا چهار را به خود اختصاص داده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Studying the Income Effects of Cash Subsidy Payment by a Social Accounting Matrix and the Fixed Price Multiplier Approach

نویسندگان [English]

  • F. Bazzazan 1
  • N. Barezegar 2
1 Associate Professor of Economics, Alzahra University
2 PhD.Student of Economics, Alzahra University
چکیده [English]

The main aim of this study is to measure direct and indirect income effects of cash subsidies on producing activities, factors of production and institutions’ incomes with the focus on rural and urban household income. An assessment is conducted in the social accounting matrix model using the fixed price multiplier matrix in which the relationship between income injection and income distribution policies is taken into account. Therefore, the 2006 social accounting matrix (prepared by Majlis Research Center in 2012), the population and housing census of Iran and subsidies for a fixed monthly payment are employed as the main data resources. The results show that the income impact of this policy on urban households is  stronger than that on rural households. Moreover, service, agriculture, home appliances, food and retail sail sectors get the greatest influence of the policy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Social accounting matrix
  • Accounting multiplier
  • Multiplier constant prices
  • Subsidies

مراجع

  1. الف) منابع و مآخذ فارسی

    1. باریکانی، الهام. شجری، شاهرخ. و امجدی، افشین (1386). "محاسبه کشش‌های قیمتی و درآمدی تقاضای مواد غذایی در ایران با استفاده از سیستم تقاضای تقریباً ایده آل پویا". اقتصاد کشاورزی و توسعه (60): 145-125.
    2. بانویی، علی اصغر (1384). "بررسی رابطه بین توزیع درآمد و افزایش تولید در اقتصاد ایران با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی". پژوهش‌های اقتصادی ایران 7(23): 117-95.
    3. بانویی، علی اصغر. و مؤمنی، فرشاد (1389). "تحلیل‌های ضرایب فزاینده رشد و توزیع درآمد در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی مورد ایران و کشورهای منتخب". ویژه نامه بازار سرمایه (7): 196-173.
    4. بانویی، علی اصغر. و پروین، سهیلا (1387). "تحلیل‌های سیاستی آثار حذف یارانه کالاهای اساسی بر شاخص هزینه زندگی خانوارهای شهری و روستایی در چارچوب تحلیل مسیر ساختاری". فصلنامه اقتصاد مقداری 5(پیاپی 19: 33-1.
    5. پرمه، زورار. و دباغ، رحیم (1382). "بررسی توزیع درآمد در ایران با استفاده از ماتریس حسابداری اجتماعی". پژوهشنامه بازرگانی 7(27): 167-139.
    6. پرمه، زورار. و حیدری، خلیل (1389). "برآورد آثار اصلاح قیمت نان و حامل‌های انرژی روی سبد هزینه خانوار". فصلنامه راهبرد 19(57): 195-181.
    7. حسنی صدرآبادی، محمدحسین. و فولادیان، زهرا (1388). "برآورد تابع تقاضا برای بیمه باربری و پیش‌بینی آن در برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران". فصلنامه صنعت بیمه 24(1 و 2) 43-25.
    8. داوودی، پرویز. و قاسمی‌مند، فاطمه (1385). "برآورد کشش‌های قیمتی و درآمدی خودروهای سواری نو در ایران". فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی 6(20): 93-71.
    9. ستوده، مریم (1378). بررسی تقاضای مکالمات تلفنی در شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س).
    10. سلامی، حبیب‌الله. و پرمه، زورار (1380). "اثرات افزایش صادرات بخش‌های کشاورزی و صنعت بر اقتصاد ایران: تحلیل در چارچوب ماتریس حسابداری اجتماعی". تحقیقات اقتصادی 36(2): 181-149.
    11. شاهمرادی، اصغر. حقیقی، ایمان. و زاهدی، راضیه (1390). "بررسی اثرات افزایش قیمت حامل‌های انرژی و پرداخت یارانه نقدی در ایران: رویکرد CGE". پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی 19(57): 30-5.
    12. صالحی نیا، نرگس. انصاری، حسین. فلاحی، محمدعلی. و داوری، کامران (1387). "ارزیابی کشش درآمدی و قیمتی تقاضای آب شرب شهری با استفاده از روش پولاک-والس". فصلنامه آب و فاضلاب 19(1): 44-34.
    13. عباسیان نیگجه، ساناز (1391). سنجش و تحلیل شاخص فقر در ایران بر مبنای ماتریس حسابداری اجتماعی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
    14. فرید زاد، علی. بانویی، علی اصغر. مومنی، فرشاد. و آماده، حمید (1391). بررسی آثار اقتصادی اجتماعی محدودیت عرضه فرآورده‌های نفتی با استفاده از الگوی مختلط ماتریس حسابداری اجتماعی". تحقیقات مدلسازی اقتصادی 3(10): 123-99.
    15. کاردگر، ابراهیم (1376). شناسایی و تعیین عوامل موثر بر تقاضای بیمه‌های زندگی، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة اقتصاد، دانشگاه شهید بهشتی.
    16. کشاورز حداد، غلامرضا. و میر باقری جم، محمد (1386). "بررسی تابع تقاضای گاز طبیعی (خانگی و تجاری) در ایران". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی در ایران 9(32): 160-137.
    17. کفایی، محمد علی. و کبیری راد، سمانه (1390). "برآورد تابع تقاضای حمل و نقل هوایی مسافر در پروازهای داخلی یک سر تهران". پژوهشنامه حمل و نقل 8(2): 182-169.
    18. کیایی‌ها، محمد مهدی (1389). بررسی توزیع درآمد در چارچوب ضرایب فزاینده قیمت ثابت بر مبنای ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه علامه طباطبایی.
    19. گودرزی، مصطفی. مرتضوی، ابوالقاسم. و پیکانی، غلامرضا (1386). "بررسی تقاضای گروه‌های اصلی کالاهای مصرفی و خوراکی در مناطق شهری ایران با استفاده از الگوی بودجه‌بندی دو مرحله‌ای". اقتصاد کشاورزی و توسعه، (ویژه بازارهای کشاورزی) 15(57): 159-131.
    20. گسکری، ریحانه. اقبالی، علیرضا. و عیدانی، مصطفی (1384). "برآورد تابع تقاضای حمل و نقل ریلی در ایران". مجله تحقیقات اقتصادی 40(69): 128-109.
    21. مرکزآمارایران. سالنامه آماری کشور سال‌های (1389) و (1390).
    22. مرکز پژوهش‌های مجلس (1391). ماتریس حسابداری اجتماعی سال 1385.  
    23. نادران، الیاس. و عبدلی، گیلدا (1381). "برآورد تابع تقاضای مطبوعات در ایران". مجله تحقیقات اقتصادی 37(61): 52-25.
    24. یوسف آملی، راضیه (1390). تخمین تقاضای مواد غیر خوراکی در مناطق شهری و روستایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور بابل.

     

     

    ب) منابع و مآخذ لاتین

    1. Edelstein P. and Kilian L. (2009). "How Sensitive are Consumer Expenditures to Retail Energy Prices?". Journal of Monetary Economics 56(6):766-779.
    2. Hesham AlShehabi, O. (2012). "Energy and Labor Reform: Evidence from Iran". Journal of Policy Modeling 34(3): 441-459.
    3. Granado F. J. A., Coady, D. and Gillingham, R. (2012). "The Unequal Benefits of Fuel Subsidies: A Review of Evidence for Developing Countries". World Development 40(11): 234-248.
    4. Khalili Araghi, M. and Barkhordari, S. (2012). "An Evaluation of the Welfare Effects of Reducing Energy Subsides in Iran". Energy Policy 47: 398-404.
    5. Rosari Vega, P. (2008). "Multiplier Decomposition, Poverty and Inequality in Income Distribution in a SAM Framework: the Vietnamese Case". MPRA Paper 13182, Munich: University Library of Munich
    6. Pyatt, G. and Round, J. L. (1985). Social Accounting Matrices: A Basis for Planning, Washington DC, the World Bank.
    7. Saboohi, Y. (2001). "An Evaluation of the Impact of Reducing Energy Subsidies on Living Expenses of Households". EnergyPolicy 29(3): 245-252.
    8. Stone, J. R. N. (1978). "The Disaggregation of the Household Sector in the National Accounts". Paper presented at World Bank Conference on Social Accounting Methods in Development Planning, Cambridge, United Kingdom, 16-21 April 1978.
    9. Thorbecke, E. (2000). "The Use of Social Accounting Matrices in Modelling". Paper Presents for 26th General Conference of The international Association for Research in Income and Wealth, IARIW, Cracow.
    10. Thorbecke, E. and Jung, H.S. (1996). "A Multiplier Decomposition Method to Analysis the Poverty Alleviation". Journal of Development Economics 18: 279-300.
    11. Von Moltke, A., Colin, M. and Morgan, T. (2004). Energy Subsidies: Lessons Learned in Assessing Their Impact and Designing Policy Reforms, UNEP. United Nation Publication, UNEP/ETB/2003/1. 
سیاست گذاری اقتصادی
دوره 9، شماره 17
خرداد 1396
صفحه 29-49

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار