نقش متغیرهای اقتصاد کلان بر وقوع تورم رکودی در اقتصاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی دانشگاه بوعلی سینا همدان

2 استادیار دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی دانشگاه بوعلی سینا همدان

3 استاد گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا، تهران

چکیده

از آن‌جا که اقتصاد ایران طی سال‌های گذشته کمابیش با معضل تورم رکودی روبرو بوده است، این مطالعه به بررسی نقش متغیرهای اقتصاد کلان بر وقوع تورم رکودی در اقتصاد ایران می‌پردازد. از این رو، اثر متغیرهای کسری بودجه دولت، قیمت نفت، درآمدهای نفتی، حجم پول، نرخ سود بانکی، بهره‌وری نیروی کار، نرخ دستمزد، نرخ ارز، تحریم و آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی بر تورم رکودی ایران طی دوره 1394-1353 مورد بررسی قرار خواهد گرفت. نتایج حاکی از اثر مثبت و معنی‌دار متغیرهای حجم پول، نرخ ارز، نرخ دستمزد و تحریم و اثر منفی و معنی‌دار قیمت نفت، درآمدهای نفتی، نرخ سود بانکی و بهره‌وری نیروی کار بر تورم رکودی است. بر اساس نتایج تخمین، ضرایب همه متغیرها به جز کسری بودجه دولت و آزادسازی قیمت حامل‌های انرژی، از نظر آماری معنی‌دار بودند. لذا از آن‌جا که هر دو معضل تورم و رکود فی نفسه نامطلوب هستند، مهار یکی درست به معنی بدتر کردن و دامن زدن به دیگری خواهد بود که می‌تواند هزینه‌های اجتماعی و سیاسی بیشتری را تحمیل کند. از این رو، بهتر است به دلیل اثر منفی بهره‌وری نیروی کار و در نتیجه، نقش مهم سیاست‌های سمت عرضه در بهبود فضای کسب و کار و رفع تورم رکودی، به این سیاست‌ها توجه جدی‌تری صورت گیرد. همچنین با توجه به نقش اثرگذار تحریم‌ها و در نتیجه نقش تعامل خارجی و آثار روانی آن بر تورم رکودی و به منظور برون رفت از آن، باید از تمامی ظرفیت‌های دیپلماسی کشور در جهت کاهش فشارهای تحریم استفاده شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Role of Macroeconomic Variables in the Occurrence of Stagflation in Iran's Economy

نویسندگان [English]

  • Morteza Nemati 1
  • Mohammad Kazem Nazi Naziri 2
  • Abolfazl Shahabadi 3
1 PhD of Economics, Faculty of Economics and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Economics and Social Sciences, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Iran
3 Professor, Faculty of Economics and Social Sciences, Al-Zahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

This study aims at the role of macroeconomic variables in the occurrence of stagflation in Iran's economy. We have tried to examine the effects of such variables as budget deficit, oil price, oil revenue, money quantity, interest rate, labor productivity, wage rate, exchange rate, sanctions and liberalization of energy prices on Iran's stagflation during 1974-2015. The results indicate that money quantity, exchange rate, wage rate and sanctions have positive and significant effects and oil price, oil revenue, interest rate and labor productivity have negative and significant effects on stagflation. Based on the estimation results, the coefficients of all these variables were statistically significant except for budget deficit and liberalization of energy prices. Since both inflation and stagnation are undesirable, inhibiting one would mean the aggravation of the other, which can impose social and political costs. Due to the negative effect of labor productivity and the important role of supply policies in improving business environments and eliminating stagflation, it is better to pay more attention to these policies. Also, all the diplomatic capacities in the country should be used to reduce the sanctions pressure and find ways out of them considering the important role of foreign interactions and their psychological effects on stagflation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Stagflation
  • Exchange rate
  • Oil
  • Labor productivity
  • Budget deficit
  • Money quantity
  • Sanction

مراجع

  1. ابونوری، عباسعلی. سجادی، سمیه‌السادات. و محمدی، تیمور (1392). "رابطه بین نرخ تورم و نرخ سود سپرده‌های بانکی در سیستم بانکداری ایران". فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی 1(3): 52-23.
  2. باستانی‌فر، ایمان (1393). "آزمون ناسازگاری زمانی در اقتصاد ایران". فصلنامه تحقیقات اقتصادی 49(4): 727-699.
  3. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی، بانک اطلاعات سری‌های زمانی اقتصادی موجود در سایت: http://tsd.cbi.ir
  4. بریمانی، فرامرز. و امانی، معصومه (1392). "بررسی اثرات هدفمندی یارانه‌ها بر افزایش هزینه‌های تولید اعضای تعاونی‌های کشاورزی، مورد: شهرستان لنجان". فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی 2(4): 73-59.
  5. بیکی، سحر. سامتی، مرتضی. و شریفی رنانی، حسین (1392). "اثر هدفمندی یارانه‌ها بر فقر و بیکاری: (فاز اول هدفمندی یارانه‌ها)". اولین همایش الکترونیکی ملی چشم‌انداز اقتصاد ایران با رویکرد حمایت از تولید ملی 28 آذرماه 1392.
  6. پژویان، جمشید. و دوانی، عبدالله (1384). "حساسیت سرمایه‌گذاری در واکنش به نرخ سود بانکی". پژوهشنامه اقتصادی 4(14): 54-13.
  7. تقوی، مهدی. و غروی نخجوانی، سید احمد (1382). "تورم رکودی در اقتصاد ایران". پژوهشنامه اقتصادی 2(9): 70-13.
  8. جعفری صمیمی، احمد و قبادی، نسرین (1395). "ارزیابی انحراف نرخ ارز واقعی مبتنی بر رویکرد رفتاری". دو فصلنامه سیاست‌گذاری اقتصادی 8(15): 76-55.
  9. چینی، حبیب (1378). "رکود تورمی و راه‌های مقابله با آن". نهمین کنفرانس سیاست‌های پولی و ارزی: رشد اقتصادهای غیر تورمی 27 و 28 اردیبهشت صص 272-257.
  10. خانی قریه‌گپی، نوشین. سحابی، بهرام. عزیزی، فیروزه. و صباغ کرمانی، مجید (1392). "شناسایی علل رکود تورمی در ایران: روش تصحیح خطای آستانه‌ای". فصلنامه مدلسازی اقتصادی 4(24): 35-19.
  11. رحمتی، محمد حسین. مدنی‌زاده، سید علی. و نجفی، فاطمه (1393). "رکود تورمی در ایران: نظم‌های آماری و عوامل آن". پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مقاله سیاستی شماره MBRI-PP-93027 صص 22-1.
  12. سامتی، مرتضی. صامتی، مجید. و جنتی مشکانی، ابوالفضل (1383). "بررسی نقش هزینه مبادله بر تورم رکودی در ایران (1379-1350)". جستارهای اقتصادی 1(1): 126-95.
  13. شاکری، عباس (1392). "تحلیل وضعیت اقتصادی کشور ایران، ارزیابی وضعیت متغیرهای کلان اقتصادی" (گزارش علمی ش. ۱۳۴۷۹). دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی.
  14. شاه‌ آبادی، ابوالفضل. و ساری‌گل، سارا (1396). "اثرات مستقیم و غیر مستقیم نفت بر بهره‌وری کل عوامل تولید اقتصاد ایران (با استفاده از روش سیستم معادلات همزمان)". فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی 7(28): 163-141.
  15. شریفی رنانی، حسین (1389). "بررسی اثرات سیاست پولی بر تولید و سطح عمومی قیمت‌ها در ایران: با استفاده از رویکرد تصحیح خطای برداری ساختاری (SVEC)". دو فصلنامه سیاست‌گذاری اقتصادی 2(3): 69-45.
  16. غروی نخجوانی، سید احمد. و تقوی، مهدی (1376). "دلایل تورم رکودی در ایران". مجله سیاسی اقتصادی 119(1): 147-140.
  17. مهرگان، نادر. عباسیان، عزت الله. عیسی زاده، سعید. و فرجی، ابراهیم (1396). "بررسی شوک‌های واقعی و نوسان‌های تولید اقتصاد ایران". فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی 8(29): 30-17.
  18. مهرگان، نادر. عزتی، مرتضی. و اصغرپور، حسین (1385). "بررسی رابطه علی بین نرخ بهره و تورم: با استفاده از داده‌های تابلویی". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی 3(3): 105-91.
    1. Amjad, R. Mosleh, U. and Qayyum, A. (2011). "Pakistan: Breaking Out of Stagflation into Sustained Growth". The Lahore of Economics 16(1): 13-30.
      1. Asian Productivity Organization (APO) Project Report 2016. Available at: www.apo-tokyo.org.
      2. Barro. R. J. and Gordon, B. (1983). "Rules, Discretion and Reputation in a Model of Monetary Policy". Monetary Economics 12(1): 101-121.
      3. Barsky, R. B. & Kilian, L. (2000). "A Monetary Explanation of Great Stagflation of the 1970s". NBER Working Paper No. 452.
      4. Barsky, R. B. & Kilian, L. (2001). "Do We Really Know that Oil Caused the Great Stagflation? A Monetary Alternative". NBER Working Paper No. 8389.
      5. Barsky, R. B. and Kilian, L. (2002). "Do We Really Know that Oil Caused the Great Stagflation? A Monetary Alternative". In Ben S. Bernanke and Kenneth Rogoff, eds. NBER Macroeconomics Annual 2001 MIT Press: Cambridge, MA.
      6. Bernanke, B. S. and Mishkin, F. S. (1997). "Inflation Targeting: A New Framework for Monetary Policy?" NBER Working Paper No.5893.
      7. Berthold, N. and Gründler, K. (2012). "Stagflation in the World Economy: A Revival. Julius-Maximilians-Universität Würzburg". Working Paper No. 117.
      8. Berthold, N. and Grundler, K. (2013). "The Determinants of Stagflation in a Panel of Countries". Julius Maximilian University of Würzburg, Chair of Economic Order and Social Policy, Discussion Paper Series 117.
      9. Blinder, A. S. (1979). Economic Policy and the Great Stagflation, Academic Press, New York.
      10. Blinder, A. S. (2002). "Comment on ‘Do We Really Know that Oil Caused the Great Stagflation? A Monetary Alternative". NBER Macroeconomics Annual.
      11. Blinder, A. S. and Rudd, J. B. (2008). "The Supply-Shock Explanation of the Great Stagflation Revisited". CEPS Working Paper No. 176.
      12. Branson, W H. and Rotemberg, J. (1980). "International Adjustment with Wage Rigidities". European Economic Review 13(3): 309-332.
      13. Branson, W. H. (2005). Macroeconomics: Theory and Policy, Affilated East-west Press Pvt Ltd.
      14. Burbidge, J. and Harrison, A. (1984). "Testing for the Effect of Oil-Price Rises using Vector Autoregressions". International Economic Review 25(2): 459-484.
      15. Cashin, P. Mohaddes, K. Raissi, M. and Raissi, M. (2014). "The Differential Effects of Oil Demand and Supply Shocks on the Global Economy". Energy Econ 44(1): 113-134.
      16. Cavallo, D. F. (1977). Stagflationary Effects of Monetarist Stabilization Policies, Unpublished Ph.D. Dissertation, Harvard University.
      17. Chappell, H.W. and McGregor, R.R. (2004). "Did Time Inconsistency Contribute to the Great Inflation? Evidence from the FOMC Transcripts". Economics and Politics 6(3): 233-251.
      18. Cubitt, R. P. (1997). "Stagflationary Bias and the Interaction of Monetary Policy and Wages in a Unionized Economy". Public Choice 93(1/2): 165-178.
      19. Denhaan, W. J. and Sumner, S. W. (2004). "The Comovement between Real Activity and Prices in the G7". European Economic Review 48(6): 1333-1347.
      20. Devine, J. (2000). "The Rise and Fall Stagflation Preliminary Results". Review of Radical Political Economics 32(3): 398-407.
      21. Donayre, L. and Panovska, I. (2018). "U.S. Wage Growth and Nonlinearities: The Roles of Inflation and Unemployment". Economic Modelling 68(1): 273-292.
      22. Farmer, R. (1988). "Money and Contracts". Review of Economic Studies 55(3): 431-446.
  19. Fischhendler, I. Herman, L. and Maoz, N. (2017). "The Political Economy of Energy Sanctions: Insights from a Global Outlook 1938–2017". Energy Research and Social Science 34(1): 62-71.
    1. Friedman, M. (1977). "Nobel Lecture: Inflation and Unemployment". Journal of Political Economy 85(3): 451-472.
    2. Greene, W. H. (2012). Econometric Analysis, 7th Edition, Prentice Hall.
    3. Grubb, D. Jackman, R. and Layard, R. (1982). "Causes of the Current Stagflation". Review of Economic Studies 49(5): 707-730.
    4. Güntner, J. (2013). "How Do Oil Producers Respond to Oil Demand Shocks?". Economics Working Papers 2013-11 Department of Economics. Johannes KeplerUniversity Linz, Austria.
    5. Hamilton, J. D. (2003). "What Is an Oil Shock". Journal of Econometrics 113(2): 363-398.
    6. Hamilton, J. D. (2009). "Causes and Consequences of the Oil Shock of 2007-08". NBER Working Paper No. 15002.
    7. Hill, R. Griffiths, W. and Lim, G. (2008). Principles of Econometrics, (Third Ed.), New York, John Wiley & Sons, Inc.
    8. Hope, E. and Singh, B. (1995). "Energy Price Increases in Developing Countries: Case Study of Colombia, Ghana, Indonesia, Malaysia, Turkey, and Zimbabwe". The World Bank, Policy Research Department, Working Paper 1442: 1-91.
    9. Hu, L. and Maude T. (2010). "Do Labor Market Activities Help Predict Inflation?". FRB Chicago Economic Perspectives 34(2): 52-63.
    10. Kilian, L. (2008). "The Economic Effects of Energy Price Shocks". Journal of Economic Literature 46(4): 871-909.
    11. Kilian, L. (2009). "Oil Price Shocks, Monetary Policy and Stagflation". CEPR Discussion Papers No. 7324.
    12. Kim, S. Lim, H. & Park, D. (2013). "Does Productivity Growth Lower Inflation in Korea?". Applied Economics 45(29): 2183-2190.
    13. Kydland, F.E. & Prescott, C.E. (1977). "Rules rather than Discretion, the Inconsistency of Optimal Plans". Political Economy 85(3): 473-92.
    14. Lin, H.Y. and Chu, H.P. (2013). "Are Fiscal Deficits Inflationary?". Journal of International Money and Finance 32(1): 214-233.
    15. Lovch, Y. and Laborda, A. (2018). "Monetary Policy Shocks, Inflation Persistence, and Long Memory". Journal of Macroeconomics 55(1): 117-127.
    16. Loyo, E. (2000). Demand-Pull Stagflation, Unpublished, Cambridge (MA): John F. Kennedy School of Government, Harvard University.
    17. Malinvaud, E. (1977). The Theory of Unemployment Reconsidered, Oxford (US): Black-well.
    18. Mishkin, F. S. (1999). "International Experiences with Different Monetary Policy Regimes". NBER Working Papers No. 6965.
    19. Modigliani, F. and Padoa-Schioppa, T. (1978). "The Management of an Open Economy with '100% plus Wage Indexation" Essays in International Finance No.130, Department of Economics, Princeton University.
    20. Nelson, E. (1998). "Sluggish Inflation and Optimizing Models of the Business Cycle". Journal of Monetary Economics 42(2): 303-322.
    21. Nelson, E. and Nikolov, K. (2004). "Monetary Policy and Stagflation in the UK". Journal of Money, Credit and Banking 36(3): 293-318.
  20. Noori, S. and Sabouri, M. S. (2013). "Strengths, Weaknesses, and Threats of Targeted Subsidy Plan in Agriculture". Basic Research Journal of Agricultural Science and Review 2(4): 80-84.
    1. Organization of the Petroleum Exporting Countries Data. Available at: http://www.opec.org/opec_web/en/data.
    2. Orji, A. Orji, O. and Okafor, J. (2015). "Inflation and Unemployment Nexus in Nigeria: Another Test of the Philips Curve". Asian Economic and Financial Review 5(5): 766-778.
    3. Phillips, A.W. (1958). "The Relation between Unemployment and Rate of Change of Money Wages in the United Kingdom (1861-1957)". Economica 25(100): 283-299.
    4. Rudriguez, R. J. and Sanchez, M. (2010). "Oil Induced Stagflation: a Comparison across Major G7 Economies and Shock Episodes". Applied Economics Letters 17(15): 1537-1541.
    5. Salehi, M. Sojasi Qeidari, H. and Asgari, A. (2017). "The Impact of Targeted Subsidies Plan on Electricity Consumption, Sale, Receivables Collection and Operating Cash Flow: Evidence from Agricultural and Rural Sectors of Iran". International Journal of Social Economics 44(4): 1-25.
    6. Salisu, A. and Isah, K. (2018). "Predicting US Inflation: Evidence from a New Approach". Economic Modelling 1-25, Available online 8 January 2018.
    7. Shahabadi, A. Nemati, M. and Hosseinidust, E. (2017). "The Effect of Knowledge Economy Factors on Income Inequality in the Selected Islamic Countries". Journal of the knowledge economy 8(4): 1174-1188. https://doi.org/10.1007/s13132-016-0431-3.
    8. Shujaat, K. Edward, S. and Knotek, I. (2015). "Drifting Inflation Targets and Monetary Stagflation". Journal of Economic Dynamic and Control 52(3): 39-54.
    9. Solow, R. M. (1980). What to Do When OPEC Comes in Rational Expectations and Economic Policy, Ed. Stanley Fischer, University of Chicago Press.
    10. Tiwari, A.K. Tiwari, A. P. and Pandey, B. (2012). "Fiscal Deficit and Inflation: What Causes What? The Case of India". Journal of International Business and Economy 13(1): 57-81.
    11. Train, K. (2003). Discrete Choice Methods with Simulation, Cambridge, U.K., Cambridge University Press.
    12. Wimanda, R. E. Turner, P. M. and Hall, M. B. (2010). "Expectations and the Inertia of Inflation: the Case of Indonesia". Journal of Policy Modeling 33(3): 426-438. 
    13. World Development Indicators Report. Available at: http://data.worldbank.org.
سیاست گذاری اقتصادی
دوره 10، شماره 20
دی 1397
صفحه 35-70

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار