بررسی سناریوهای تخصیص بهینه درآمد‌های نفتی در ایران با فرض وجود بیماری هلندی با رویکرد تعادل عمومی محاسبه‌پذیر پویا (DCGE)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار اقتصاد، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

نحوه استفاده از عواید حاصل از منابع طبیعی، از جمله نفت، همواره مورد توجه سیاست‌مداران، متخصصان اقتصادی و سیاسی و نیز گروه‌های مختلف اجتماعی بوده است. این تحقیق، با فرض وجود بیماری هلندی در ایران، به بررسی مدیریت و تخصیص بهینه درآمد‌های نفتی پرداخته است. سناریوهای مختلف در خصوص تخصیص درآمد‌های نفتی با حضور صندوق توسعه ملی بررسی شده است. در سناریوی اول، فرض شده همه درآمد‌های نفتی در هر سال مصرف شوند. در سناریوی دوم، همه درآمد‌های نفتی در هر سال به صندوق توسعه ملی وارد شدند. در سناریوی سوم،تخصیص درآمد‌های نفتی به صندوق توسعه ملی، معادل ۵ درصد تولید ناخالص داخلی در نظر گرفته شده است و در سناریوی چهارم، ۱۰ درصد درآمد‌های نفتی در هر سال وارد صندوق توسعه ملی و مابقی صرف مخارج دولت شدند. نتایج تحقیق نشان داد طبق سناریوی اول، رشد اقتصادی افزایش یافته، بیماری هلندی شدت می‌یابد و خانوارها متضررترین افراد جامعه می‌شوند. در سناریوی دوم، شاهد اثرات رشد بسیار محدود خواهیم بود. سناریوی سوم منجر به بدتر شدن شرایط تجارت در کوتاه‌مدت می‌شود. در سناریوی چهارم اگرچه میزان تولید ناخالص داخلی کمتر از سناریوی اول است اما به نظر می‌رسد بهترین حالت برای رشد و انعطاف‌پذیری در بلندمدت باشد چرا که با وجود صندوق توسعه ملی، کشور حتی در زمانی که قیمت نفت پایین باشد انگیزه‌ای برای استفاده از درآمد‌های نفتی دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Investigating the scenarios for the optimal allocation of oil revenues in Iran with the assumption of the existence of a Dutch disease: The dynamic computable general equilibrium (DCGE) approach

نویسندگان [English]

  • Azam Ghezelbash 1
  • Ahmad Seifi 2
  • Mahdi Khodaparast Mashhadi 2
1 Ph.D student of Economics, Ferdowsi University of Mashhad
2 Associate Professor of Economics, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The use of revenues from natural resources, including oil, has always been of interest to politicians, economics professionals as well as various social groups. With the assumption of the Dutch disease in Iran’s economy, this study seeks to explore the management and optimal allocation of oil revenues. Various scenarios on the allocation of oil revenues have been reviewed by the National Development Fund. In the first scenario, it is assumed that all the oil revenues are consumed in every corresponding year. In the second scenario, all oil revenues come into the National Development Fund every year. In the third scenario, oil revenues are allocated for 5 percent of the GDP. Finally, in the fourth scenario, 10 percent of the oil revenues enter the National Development Fund each year and the rest is spent on government costs. According to the results of the first scenario, i.e. increased economic growth, Dutch disease is increasing and households are the most affluent in the community. In the second scenario, there are very limited growth effects. The third scenario leads to worse trading conditions in the short term. In the fourth scenario, although gross domestic product is less than that in the first scenario, it seems to be the best mode for growth and flexibility in the long run. This is because, with the National Development Fund, the country has an incentive to use oil revenues even at low oil prices.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dutch disease
  • General dynamic computational balance
  • National development fund

مراجع

  1. اکابری تفتی، مهدی. خدادادکاشی، فرهاد. موسوی جهرمی، یگانه. و خسروی‌نژاد، علی اکبر (۱۳۹۵). "بررسی آثار رفاهی و زیست‌محیطی سیاست قیمت‌گذاری غیر متوازن بر سوخت‌های فسیلی به تفکیک مناطق مختلف در ایران با استفاده از الگوی تعادل عمومی پویای منطقه‌ای". مجله سیاست‌گذاری اقتصادی (۱۶): ۸۴-۶۵.
  2. بانک مرکزی (۱۳۹۵). گزارش اقتصادی و ترازنامه سال‌های مختلف، اداره بررسی‌های اقتصادی بانک مرکزی.                                       www.cbi.ir/simplelist/1589.asp
  3. بهرامی، جاوید. و نصیری، سمیرا (1390). "شوک نفتی و بیماری هلندی؛ بررسی موردی ایران". پژوهشهای اقتصادی ایران (۱۶):۶۹-۴۸.
  4. رهبر، فرهاد. و سلیمی، احسان (1394). "نقش انضباط مالی دولت و صندوق توسعه ملی در کاهش بیماری هلندی در اقتصاد ایران". فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران (14): ۲۴۳-۲۱۹.
  5. زمان‌زاده، حمید. جلالی نائینی، سید احمدرضا. و شاهرخ، مهدیه (۱۳۹۲). "ساز و کار انتشار بیماری هلندی در اقتصاد ایران، رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا". پژوهش‌های پولی-بانکی (۱۹): ۱۰۱-۶۹.
  6. ناظمان، حمید. و بکی حسکوئی، مرتضی (1388). "تخصیص بهینه درآمد‌های نفتی در قالب یک مدل تعادل عمومی پویا". فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق) (۴): 28-1.
  7. مرکز آمار ایران (۱۳۹۶)، سامانه سالنامه آماری                                               www.amar.org
  8. مهرآرا، محسن. جبل عاملی، فرخنده. و براتی، مهدی (۱۳۸۹). "شبیه‌سازی آثار به کارگیری یورو به جای دلار در مبادلات نفتی". مجله سیاست‌گذاری اقتصادی (۲): ۱۳۳-۱۰۵.
    1. Armington, P.A. (1969). "A Theory of Demand for Products Distinguished by Place of Production". IMF Staff Papers 16(1): 159-178.
    2. Behzadan, N. Chisik, R. Onder, H. and Battaile, B. (2017). "Does Inequality Drive the Dutch Disease? Theory and Evidence". Journal of International Economics 16(2): 230-242.
    3. Benkhodja, M.T. (2014). "Monetary Policy and the Dutch Disease Effect in an Oil Exporting Economy". Inernational Economics 16(2): 140-150.
    4. Clemens, B. Xinshen, D. Rainer, S. and Manfred, W. (2009). "Managing Future Oil Revenues in Ghana an Assessment of Alternative Allocation Options". International Food Policy Research Institute 1(2): 70-130.
    5. Egert, B. and Leonard. C. (2008). "Dutch Disease Scare in Kazahkstan: Is It Real?". Open Economics Review 19(2): 147-165.
    6. Frederick. V. D. and Venables, A. (2013). "Absorbing a Windfall of Foreign Exchange: Dutch Disease Dynamics". Journal of Development Economics 103(1): 229-243.
    7. Gylfason, T. Hebertsson, T.T. and Zoega, G. (1999). "A Mixed Blessing: Natural Resources and Economic Growth". Macroeconomic Dynamics 3(1): 204-225.
    8. Krugman, P. (1987). "The Narrow Moving Band, the Dutch Disease, and the Competetive Consequences of Mrs, Thatcher: Notes on Trade in the Presence of Dynamic Scale Economics". Journal of Development Economics 37(2): 41-55.
    9. Karingi, S.N. and Siriwardana, M. (2007). "Sensitivity to Key Parameters of Short Run Simulation Results of Terms of Trade Shocks in a Kenyan CGE Model". Journal of Applied Economics, Icfai Press 13(6): 43-68.
    10. Lofgren, H. Harris, R. and Robinson, S. (2001). "A Standard Computable General Equilibrium (CGE) Model in GAMS". Microcomputers in Polict Research 5. Washington, DC: International Food Policy Research Institute, Research Paper.
    11. Matsuyama, K. (1992). "Agriculture Productivity, Comparative Advantage and Economic Growth". Journal of Economic Theory 58(3): 317-334.
    12. Melo, D. and Robinson, K.A. (2002). Social Accounting Matrices, in Applied Methods for Trade Policy Analysis, A Handbook, edited by J.F. Francois and K.A. Reinert, New York: Cambridge University Press.
    13. Van Wijnbergen, S. (1984). "The Dutch Disease: a Disease after all?". Economic Journal 94(13): 41-55.
سیاست گذاری اقتصادی
دوره 11، شماره 22
اسفند 1398
صفحه 335-364

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار