تعیین مقادیر بهینه ابزارهای سیاست مالی با استفاده از رهیافت تئوری کنترل بهینه پویا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور

2 دانشیار دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی، دانشگاه شهید بهشتی

3 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه پیام نور

4 دانشجوی دکترای علوم اقتصادی

10.29252/jep.9.17.81

چکیده

تاکنون در اقتصاد ایران پایه‌های مالیاتی متعددی شناسایی شده است و از این پایه‌های مالیاتی با نرخ‌های متفاوت، مالیات اخذ می‌شود. سوالی که در اینجا به ذهن می‌رسد این است که آیا این نرخ‌ها بهینه هستند؟ آیا می‌توان یک نرخ میانگین بهینه را تعیین نمود به نحوی که بتواند رشد و رفاه بیشتری را به همراه داشته باشد؟ مطالعه حاضر در پی تعیین نرخ بهینه مالیات در ایران با استفاده از داده‌های سری زمانی دوره 1393-1357 می‌باشد. در این مطالعه تلاش شده است با استفاده از مدل رشد درون‌زا، نرخ بهینه مالیات با استفاده از رهیافت کنترل بهینه پویا و روش اصل ماکزیمم محاسبه گردد.
یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد مهمترین عوامل موثر بر تعیین نرخ مالیات بهینه عبارتند از: نسبت مخارج بخش خصوصی به بخش دولتی، نسبت سرمایه‌گذاری بخش دولتی به بخش خصوصی، نرخ استهلاک، نرخ ترجیح زمانی، کشش تابع تولید نسبت به سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و بخش دولتی و پیشرفت فنی. از بین عوامل فوق نسبت مخارج بخش خصوصی به بخش دولتی تاثیر منفی و نسبت سرمایه‌گذاری بخش دولتی به بخش خصوصی تاثیر مثبت بر نرخ مالیات بهینه دارند. سایر متغیرها تاثیر معنی‌داری بر نرخ مالیات بهینه نداشتند. علاوه بر این، بر اساس مدل فوق الذکر نرخ بهینه مالیات حدود 20 درصد است.
نظر به اینکه در کشور پایه‌های مالیاتی متعدد با نرخ‌های متفاوت وجود دارد، لازم است میانگین نرخ‌های مالیات موجود به نرخ بهینه نزدیک گردد. البته این تغییرات باید با ملاحظاتی صورت گیرد و شرایط رکود و رونق در بخش‌های مختلف مالیات دهنده مورد توجه قرار گیرد. از آنجا که نرخ‌های مالیاتی در تعیین درآمدهای مالیاتی موثر هستند و از سوی دیگر افزایش آنها ممکن است اثرات منفی بر تصمیم‌گیری عاملان اقتصادی داشته باشد لازم است که در پی پایه‌های مالیاتی جدید نیز بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Determining the Optimal Tax Rate Using a Dynamic Approach to the Optimal Control Theory

نویسندگان [English]

  • H. Ghafari 1
  • M.H. Pour Kazemi 2
  • F. Khodad Kashi 3
  • A. Younessi 4
1 Associate Professor
2 Associate Professor
3 Professor
4 PhD Student
چکیده [English]

Up to now, numerous tax bases with different rates have been identified in Iran's economy. The questions are “Are these rates optimal?” and “Is it possible to determine an average optimal rate in a way that it would bring greater growth and prosperity?”. In the present study, we seek to determine Iran's optimal tax rates using time series data in the years 1978-2014, a dynamic optimal control approach, and the maximum principle.
According to the findings, the main factors affecting the optimal tax rate include the ratio of expenditures of the private sector to the public sector, the ratio of investment in the public sector to the private sector, depreciation rate, rate of time preference, elasticity of production function to the investment in the private sector and the public sector, and technical progress. Among the above factors, the ratio of expenditures of the private sector to the public sector has a negative effect, and the ratio of investment in the public sector to the private sector has a positive effect on the optimal tax rate. The other variables have no significant effect on the optimal tax rate. In addition, the optimal tax rate is 20 percent.
Since there are several tax bases in Iran, average tax rates should be close to the optimal rate. Changes in tax rates should be according to the economic conditions of boom and bust. In this regard, finding new tax bases to reduce the negative effects of changes in tax rates is very important.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Optimal tax rate
  • Fiscal policy
  • Maximum principle

مراجع

  1. الف) منابع و مآخذ فارسی

    1. ابونوری، اسماعیل. کریمی پتانلار، سعید. و مردانی، محمد رضا (1389). "اثر سیاست‌های مالی بر متغیرهای کلان اقتصاد ایران: رهیافتی از روش خود رگرسیون برداری". پژوهشنامه اقتصادی 10(3): 143-117.
    2. اکبری، نعمت الله. فرهمند، شکوفه. و جمالی، سمیه (1390). "تحلیل فضایی تأثیر سیاست‌های مالی دولت بر نابرابری درآمد در ایران با رهیافت رگرسیون وزنی جغرافیا (GWR)". اقتصاد مقداری 8(3): 25-1.
    3. پژویان، جمشید. خداداد کاشی، فرهاد. و موسوی جهرمی، یگانه (1390). کلیات علم اقتصاد، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
    4. پورکاظمی، محمد حسین (1393). بهینه سازی پویا، کنترل بهینه و کاربردهای آن، تهران، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
    5. پورکاظمی، محمد حسین. و لطفی مزرعه شاهی، احمد (1390). " شبیه سازی رشد اقتصادی ایران با استفاده از مدل رشد اوزاوا- لوکاس با به کارگیری کنترل بهینه پویا". اقتصاد مقداری 8(1): 172-147.
    6. جعفری صمیمی، احمد. و حسن زاده جزدانی، علیرضا (1380). "اثر مالیات بر رشد اقتصادی: مروری بر تحلیل‌های نظری و تجربی". پژوهش‌های اقتصادی 2: 67-41.
    7. جعفری صمیمی، احمد. و طهرانچیان، امیر منصور (1383). "بررسی اثرات سیاست‌های پولی و مالی بهینه بر شاخص‌های عمده اقتصادی کلان در ایران: کاربردی از نظریه کنترل بهنیه". تحقیقات اقتصادی 2(39): 242-213.
    8. جعفری صمیمی، احمد. و طهرانچیان، امیر منصور (1385). "تاثیر سیاست‌های مالی بر شاخص‌های کلان در شرایط سیاست‌های پولی درون‌زا". دانش و توسعه 18: 29-11.
    9. دل انگیزان، سهراب. و خزیر، اسماعیل (1391). "مطالعه اثرات شوک‌های سیاست مالی بر رشد اقتصادی ایران دوره زمانی 1388- 1338". راهبرد اقتصادی 3(1): 67-37.
    10. رحمانی، تیمور (1381). اقتصاد کلان، چاپ چهارم، تهران، انتشارات برادران.
    11. رهبر، فرهاد. و سرگلزایی، مصطفی (1390). "بررسی آثار سیاست مالی بر رشد اقتصادی و فقر". تحقیقات اقتصادی 46(3): 110-89.
    12. زراء نژاد، منصور. تبعه ایزدی، امین. و حسین‌پور، فاطمه (1393). "بررسی و اندازه‌گیری تأثیر درآمدهای نفتی بر درآمدهای مالیاتی ایران". پژوهشنامه بازرگانی 72: 137-111.
    13. شفیعی، افسانه. برومند، شهرزاد. و تشکینی، احمد (1385). "آزمون تأثیرگذاری سیاست مالی بر رشد اقتصادی". پژوهشنامه اقتصادی 23: 112-81.
    14. عباسیان، عزت الله. خاتمی، طیبه. و آزادواری، مهدی (1392). "اعمال سیاست مالی بهینه در ایران در چارچوب برنامه‌ریزی پویا و در افق 1404". پژوهشنامه مالیات 67: 56-33.
    15. فرازمند، حسن. افقه، سید مرتضی. و آقاجری، جواد (1389). "بررسی تاثیر بلندمدت تکانه‌های مالی و پولی بر رشد اقتصادی در ایران". فصلنامه اقتصاد مقداری 26: 115-95.
    16. فلاحتی، علی. الماسی، مجتبی. و آقایی، فاطمه (1388). "تاثیر سیاست‌های مالی بر توزیع درآمد و رشد اقتصادی طی سال‌های 1352-1384". جستارهای اقتصادی 6(11): 131-109.
    17. فولادی، معصومه. و ستایش، هدیه (1393). "مطالعه آثار سیاست‌های مالی بر تولید، اشتغال و درآمد خانوارها در ایران: رهیافت مدل تعادل عمومی". برنامه‌ریزی و بودجه 19(1): 109-85.
    18. کیارسی، مهراب. دلالی اصفهانی، رحیم. و طیبی، سید کمیل (1389). "تعیین نرخ بهینه مالیات و مخارج دولتی در چارچوب الگوی سه بخشی رشد درون‌زا- مورد ایران". مطالعات اقتصاد بین‌الملل 37: 43-62.
    19. گزارش وضعیت بودجه عمومی دولت (1393). بانک مرکزی، www.cbi.ir.
    20. مانی، کامران. پژویان، جمشید. و محمدی، تیمور (1388). "بررسی تاثیر مالیات‌ها بر رابطه بازارهای مالی و رشد اقتصادی". پژوهش‌های اقتصادی 13: 37-13.
    21. موسوی جهرمی، یگانه (1388). توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور.
    22. موسوی، سید نعمت الله. شایگانی، بیتا. و فرج زاده، ذکریا (1391). "اثرات مالیات بر فعالیت‌های کشاورزی". تحقیقات اقتصادی 4(4): 96-63.
    23. هژبر کیانی، کامبیز. غلامی، الهام. و نوبخت سیاهرودکلایی، جواد (1391). "برآورد نرخ بهینه مالیات بر ارزش افزوده در ایران: کاربردی از الگوی دایموند- میرلس". تحقیقات اقتصادی 99: 61-79.
    24. هژبر کیانی، کامبیز. محمدی، فردین. و غلامی، الهام (1388). "محاسبه نرخ‌های بهینه مالیات بر درآمد مشاغل و شرکت‌ها". پژوهشنامه مالیات 54: 39-7.

     

     

     

    ب) منابع و مآخذ لاتین

    1. Alter, M. & Samuel, J. (2004). "Fiscal Policy, Public Capital and Economic Growth". 58th International Atlantic Economic Conference, New York, U.S.A.
    2. Alter, M. & Samuel, J. (2005). "The Influence of Fiscal Policy on Economic Growth". 60th International Atlantic Economic Conference, New York, U.S.A.
    3. Alter, M. (2003). "Fiscal and Monetary Policies and Economic Growth". Prepared for the European Monetary Union Seminar, Working Paper, No. 1102581.
    4. Arrow, K.J. & Kurz, M. (1970). "Public Investment, the Rate of Return and Optimal Fiscal Policy". Baltimore, MD: John Hopkins University Press.
    5. Attinasi, M.G. & Klemm, A. (2014). "The Growth Impact of Discretionary Fiscal Policy Measures". European Central Bank (ECB), Working Paper, No 1697.
    6. Barro, R.J. (1990). "Government Spending in a Simple Model of Endogenous Growth". Journal of Political Economy 98: 103-125.
    7. De Castro, F. (2006). "The Macroeconomic Effects of Fiscal Policy in Spain". Applied Economics 38(8): 913-924.
    8. Enache, C. (2009). "Fiscal Policy and Economic Growth in Romania". Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica 11(1): 502-512.
    9. Folster, S. & Magnus, H. (2001). "Growth Effects of Government Expenditure and Taxation in Rich Countries". European Economic Review 45(8): 1501-1520.
    10. Futagami, K.Y., Morita, Y. & Shibata, A. (1993). "Dynamic Analysis of an Endogenous Growth Model with Public Capital". Scandinavian Journal of Economics 95: 607-625.
    11. Gillman, M. & Kejak, M. (2008). "Tax Evasion and Growth: a Banking Approach". Institute of Economics, Hungarian Academy of Sciences, Discussion Papers, MT-DP – 2008/6.
    12. Hlavac, M. (2009). "Fundamental Tax Reform: the Growth and Utility Effects of a Revenue-Neutral Flat Tax". Munich Personal RePEc Archive, MPRA Paper No. 24241.
    13. Kiss, A. (2013). "The Optimal Top Marginal Tax Rate: Application to Hungary". European Journal of Government and Economics 2(2): 100-118.
    14. Laura, O.B. & Iulian, B. (2008). "The Correlation between Fiscal Policy and Economic Growth". Theoretical and Applied Economics 7: 19-26.
    15. Mutaşcu, M.I. & Dănuleţiu, D.C. (2011). "Taxes and Economic Growth in Romania. A Var Approach". Annales Universitatis Apulensis Series Oeconomica 13(1): 14-25.
    16. Padda, I.U.H. & Akram. N. (2009). "The Impact of Tax Policies on Economic Growth: Evidence from South-Asian Economies". The Pakistan Development Review 48(4): 961-971.
    17. Riihelä, M., Sullström, R., & Tuomala, M. (2014). "Top Incomes and Top Tax Rates: Implications for Optimal Taxation of Top Incomes in Finland". University of Tampere, Finland. Working Paper 88.
سیاست گذاری اقتصادی
دوره 9، شماره 17
خرداد 1396
صفحه 81-118

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار