تحلیل مقایسه‌ای کارایی بخش صنایع بزرگ در استان‌های ایران در برنامه‌های توسعه بعد از انقلاب با استفاده از روش تابع مرزی تصادفی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری اقتصاد و استادیار پژوهشکده آمار- مرکز آمار ایران

چکیده

هدف این مقاله تخمین و مقایسه کارایی فنی در بخش صنایع بزرگ (گارکاه‌های دارای ده نفر کارکن به بالا) در استان‌های ایران، طی برنامه‌های توسعه بعد از انقلاب می‌باشد. برای این منظور از روش تحلیل تابع مرزی تصادفی استفاده شده است. در این مطالعه با الهام از مدل باتیز وکولی (1995)، ضمن اندازه‌گیری کارایی فنی صنایع مذکور به تفکیک هر استان، عوامل موثر بر عدم کارایی و اختلاف آن در بین استان‌ها نیز مطرح و مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر آن است که به طور کلی سطح کارایی فنی در صنایع بزرگ پایین بوده و میانگین استانی میزان کارایی صنایع در بهترین حالت که مربوط به برنامه سوم توسعه بوده، برابر با 401/0 است که عملکرد پایینی را نشان می‌دهد و بیانگر پایین بودن میزان بهره‌برداری از ظرفیت‌های اقتصادی در این گروه از صنایع می‌باشد. به هر حال علی‌رغم پایین بودن میانگین سطح کارایی، برخی استان‌ها از این لحاظ به طور نسبی عملکرد بهتری رادارا بوده‌اند. در مجموع در دوره مورد بررسی، بالاترین میزان کارایی به استان‌های خوزستان، کرمان و هرمزگان و پایین‌ترین آن نیز به استان سیستان و بلوچستان تعلق داشته است.
در بررسی عوامل موثر بر کارایی، دو عامل دولتی بودن مالکیت واحدهای صنعتی و شدت مصرف انرژی، اثر منفی و اندازه بنگاه (متوسط ارزش افزوده یک واحد صنعتی)، اثر مثبت بر کارایی را نشان داده‌اند.
دستاورد قابل توجهی که از نتایج این تحقیق می‌توان به آن اشاره کرد، این است که استان‌هایی نظیر کرمان و هرمزگان علی‌رغم این‌که صنایع آنان به طور نسبی از امکانات تولیدی کمتری بهره‌مند بوده‌اند، در مقایسه با برخی از استان‌های برخوردار، به طور متوسط از سطح کارایی بالاتری برخوردار هستند.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Analysis of Efficiency in Iran's Provincial Manufacturing Sector during the Development Plans after the Revolution

نویسنده [English]

  • Nader Hakimipoor
Faculty Member in Statistical Research and Training Center
چکیده [English]


The purpose of this paper is to measure the technical efficiency of the manufacturing sector in Iran's provinces during the development plans after the revolution. This analysis focuses on the comparison of provinces in terms of manufacturing performance and the determinants of technical efficiency. The model used to measure that efficiency is based on the stochastic frontier approach (SFA) devised by Battese and Coelli (1995).
The results show that the efficiency levels in the manufacturing sector are low. Even in the third development plan, as the best case, the average efficiency level was 0.401, which is very low. Although the average technical efficiency has been low, some provinces have had a considerable performance in this regard. The highest and the lowest technical efficiency levels ever recorded are 0.652 and 0.202 belonging to Khouzestan and Sistan Balouchestan provinces respectively.
 Among the effective factors impacting efficiency, government ownership of industrial units and energy intensity are found to have negative impacts while enterprise size (i.e. the average value added of an industrial unit) has a positive impact on efficiency. The research also shows that provinces such as Kerman and Hormozgan, have had the highest average efficiency as compared to mega-industrial provinces.
All in all, the most important policy which can be recommended based on this research is that, given the low efficiency level in the huge industrial sector, an increase in the efficiency can be attainable through economic management empowerment in public industrial enterprises and optimum allocation of production factors in the sector.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Efficiency
  • Technical efficiency
  • Stochastic frontier function
  • Manufacturing industry
  1. امامی میبدی، علی (1379). اصول اندازه‎گیری کارایی و بهره‎وری (علمی و کاربردی)، تهران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‎های بازرگانی.
  2. ختایی، محمود. و عابدی فر، پژمان (1379). "تخمین کارایی فنی صنعت بانکداری در ایران". فصلنامه پژوهشهای اقتصادی 6: 84-63.
  3. محمدی، فاطمه (1381). برآورد تابع تولید مرزی تصادفی برای اندازه‎گیری کارایی فنی بنگاه‎های صنعتی و بررسی عوامل مؤثر بر میزان این کارایی با استفاده از اطلاعات تابلویی، پایان‎نامه کارشناسی ارشد، سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی، مؤسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‎ریزی.
  4. مرکز آمار ایران، نتایج آمارگیری از کارگاه‎های صنعتی دارای ده نفر کارکن و بالاتر، نشریات سال‎های 94-1370.
  5. هژبر کیانی، کامبیز. و بغزیان، آلبرت (1376). "روشی برای برآورد موجودی سرمایه بخش‌های عمده اقتصاد ایران". مجله اقتصاد دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی 6: 91-72.
    1. Aigner, D.J. Lovell, C.A.K. and Schmidt, P. (1977). "Formulation and Estimation of Stochastic Frontier Production Function Models". Journal of Econometrics 6: 21-37.
    2. Battese, G.E. and Coelli, T. (1995). "A Model for Technical Inefficiency Effects in a Stochastic Frontier Production for Panel Data". Empirical Economics 20: 325-332.
    3. Battese, G.E. Coelli, T. and Rao, D.S. (1998). An Introduction to Efficiency and Productivity Analysis, Boston, Kluwer Academic Publishers.
    4. Charnes, A. Cooper, W.W. and Rodes, E. (1978). "Measuring the Efficiency of Decision Making Units". European Journal of Operational Research 2(6): 429-444.
    5. Fare, R. Grosskopf, S. Norris, M. and Zhang, Z. (1994). "Productivity Growth, Technical Progress and Efficiency Changes in Industrial Countries". American Economic Review 84: 66-83.
    6. Farrel, M.J. (1957). "The Measurement of Production". Journal of the Royal Statistical Society Series A, General 120, Part 3: 253-281.
    7. Gholami, R. Moshiri, S. and Lee, S.T. (2004). "ICT and Productivity of the Manufacturing Industries in Iran". The Electronic Journal on Information Systems in Developing Countries 19(4):1-19.
    8. Green, W. (1991). Econometric Analysis, Macmillan New York Publishing Company.
    9. Holmes, M. Jones, T. Liao, H. and Llewellyn, D. (2002). Productivity Growth of East Asia Economies, Manufacturing: A Decomposition Analysis, Loughborough University.
    10. Jondrow, J. Lovell, C.A.K. and Schmit, P. (1982). "On the Estimation of Technical Inefficiency in the Stochastic Frontier Production Function Model". Journal of Econometrics 19: 233-238.
    11. Meon, P.-G. and Weil, L. (2003). Does Better Governance Faster Efficiency? An Aggregate Frontier Analysis, LARGE, Universite Schuman, Institut d Etudes Politiques.