بررسی آثار محیط‌زیستی حذف یارانة بنزین و گازوئیل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه اقتصاد دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا

2 کارشناس ارشد علوم اقتصادی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

اثر حذف یارانة انواع حامل‌های انرژی بر روی سطح عمومی قیمت‌ها و توزیع درآمد چندی است مورد توجّه محققان بوده و مقالات و پژوهش‌های زیادی در زمینة ابعاد مثبت و منفی آن منتشر شده ‌است، اما بُعد زیست‌محیطی چنین سیاستی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این مقاله بررسی بُعد محیط‌زیستی سیاست حذف یارانه‌های بنزین و گازوئیل بر روی میزان انواع آلاینده‌های هوا در ایران است. جهت دستیابی به این هدف از روش ادغام مدل‌های اقتصاد سنجی و داده- ستانده استفاده شده ‌است؛ بدین ترتیب که ابتدا با برآورد توابع تقاضای بنزین و گازوئیل با استفاده از روش State Space در حالت Time varying (تغییر کشش در طول زمان)، اثر حذف یارانه بر روی مصرف بنزین و گازوئیل برآورد و سپس با استفاده از مدل داده- ستاندة محیط‌زیستی ارتباط میان مصرف و آلودگی هوا برقرار شده است. نتایج برآورد مدل نشان می‌دهد در اثر حذف کل یارانه پرداختی به بنزین و گازوئیل، آلاینده‌های SO2 و SPM به میزان 25 درصد و 24 درصد، CO و CH به ترتیب 7 و 11 درصد و CO2 به میزان 18 درصد کاهش می‌یابد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Impact of Omitting Energy Subsidies on Air Pollution

نویسندگان [English]

  • Fatemeh Bazzazan 1
  • Zahra Pourbagher 2
1 Associate Prof. Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University
2 MA Student at Faculty of Social Sciences and Economics, Institute for Humanities and Cultural Studies
چکیده [English]

The impact of omittingthe energy subsidy policy on price and income distribution has been studying widely recently. Although many studies have been carried out on the positive and negative aspects of such a policy, its environmental aspect has been paid  little attention. The main aim of this paper is to study the environmental impact of omitting     energy subsidies for gasoline and diesel fuel.  
To achieve the aim, we developed integrated econometrics and input-output models. On  the econometric side, two demand functions were estimated for gasoline and gas oil by using a state space method in a time-varying mode (change of price elasticity of demand over time). On the input-output model side, an environmental input-output model was implemented and integrated to the econometric model to estimate pollution reduction.
The results show that the omission of  subsidies for gasoline and diesel fuel in an economy leads to 6/2 and 17/7 percent consumption reduction respectively, which consequently causes a considerable reduction in such pollutants as and   (25% ,24%),   and   (7% and 11%), and   (18%).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Subsidy
  • Gasoline
  • Diesel fuel
  • Air pollution
  • Input-output

مراجع

الف: منابع و مآخذ فارسی
ابونوری، عباسعلی. و شیوه، هیوا (1385). "برآورد تابع تقاضای بنزین در ایران طی دورة 81-1347". پژوهشنامه اقتصادی 6 (3 (پیاپی 22)): 205-225.
اسماعیلنیا، علیاصغر (1378). "برآورد تقاضای سوخت در بخش حملو نقل زمینی و پیش‌بینی آن طی برنامة سوم". مجلة برنامه و بودجه (46 و 47).
آخانی، زهرا (1378). "برآورد تقاضای سوخت در بخش حملو نقل ایران (1374 - 1356)". مجلة برنامه و بودجه (38 و 39).
بانک مرکزی (1386). جدول داده- ستاندة 1383 (بدون گزارش)
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، حساب‌های ملّی ایران، سایت به آدرس www.cbi.ir
زراءنژاد، منصور. و قپانچی، فرشید (1386). "برآورد مدل تصحیح خطای تقاضای بنزین در ایران". پژوهشنامة بازرگانی 11(42): 29-52.
جلال‌آبادی، اسدالله. و رخشان، شراره (1384). "تحلیل مصرف حامل‌های انرژی در ایران با استفاده از مدل خودرگرسیون‌برداری (1380-1346)". پژوهش‌های اقتصادی ایران (22): 115 - 132.
جوان، افشین (1376). "بررسی کشش‌های بلندمدت و کوتاهمدت تقاضای بنزین با تکیه بر مسألة همسویی". نشریة انرژی ایران 2(3).
چیتنیس، مونا (1384). "برآورد کشش قیمتی تقاضای بنزین با استفاده از مدل سری زمانی ساختاری و مفهوم روند ضمنی". پژوهشهای اقتصادی (17): 1-16.
شاکری، عباس. محمدی، تیمور. جهانگرد، اسفندیار. و موسوی، میرحسین (1389). "تخمین مدل ساختاری تقاضای بنزین و نفت گاز در بخش حملو نقل ایران". مطالعات‌ اقتصاد انرژی 7(25): 1-31.
ختایی، محمود. و اقدامی، پروین (1384). "تحلیل کشش قیمتی تقاضای بنزین در بخش حمل‌و‌نقل زمینی ایران و پیش‌بینی آن تا سال 1394". پژوهش‌های اقتصادی ایران 7(25): 23-46.
شرکت ملّی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، آمارنامة مصرف فرآورده‌های نفتی انرژی‌زا، سال‌های مختلف.
عتابی، فریده. کرباسی، عبدالرضا. و والی‌زاده معجزی، فرناز (1386). "بررسی تأثیر یارانة انرژی بر انتشار آلاینده‌های هوا در بخش حمل‌ونقل در ایران". علوم و تکنولوژی محیط زیست 9(3 (پیاپی 34)): 255-263.
فطرس، محمد حسن. و معبودی، رضا (1389). "رابطه‌ی علی مصرف انرژی، جمعیت شهرنشین و آلودگی محیط‎زیست در ایران، 1385-1350". مطالعات اقتصاد انرژی 7(27): 1-17.
مرکز آمار ایران، سال‌نامة آماری کشور (سال‌های مختلف) موجود در سایت به نشانی www.sci.ir.
مؤسسة مطالعات بین‌المللی انرژی، ترازنامة هیدروکربوری کشور، سال‌های مختلف.
منظور، داود. و حقیقی، ایمان (1390). "آثار اصلاح قیمت‌های انرژی بر انتشار آلاینده‌های زیست محیطی در ایران؛ مدل سازی تعادل عمومی محاسبه پذیر". فصلنامه محیط شناسی (60): 1-12.
وزارت‌ ن‍یرو، دف‍ت‍ر ب‍رن‍ام‍ه‌ری‍زی‌ ان‍رژی، ترازنامة انرژی ایران، سال‌های مختلف.
نصراصفهانی، مجید (1375). تخمین تابع تقاضای بنزین در ایران برای دورة زمانی ۷۲-‎۱۳۴۶، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشکده اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس.

ب: منابع و مآخذ لاتین
Alves Denisard C. O. and Rodrigo De Losso da Silveira Bueno (2003). "Short-run, Long-run and Cross-elasticity of Gasoline Demand in Brazil". Energy Economics (25): 191-199
Baltagia B.H. and Griffina J.M. (1983). "Gasoline Demand in the OECD: An Application of Pooling and Testing Procedures. European Economic Review 22(2): 117-137.
Boulding K.E. (1966). The Economics of the Coming Spaceship Earth, in H. Jarrett (ed.), Environmental Quarterly in a Growing Economy, Resources for the Future, John Hopkins Press, Baltimore.
Cees V. B., Jeroen C.J.M. and v. Bergh (2001). "Analysis Perseverance of Perverse Subsidies and Their Impact on Trade and Environment". Ecological Economics (36): 475–486.
Daly H. E. (1987). "The Economic Growth Debate: What Some Economists Have Leaned But Many Have not". Journal of Environmental Economics and Management 14(4).
Dasgupta P. and Heal G. (1979). Economic Theory and Exhaustible Resources, Cambridge University Press, Cambridge.
Georgescu_Roegen N. (1971). The Entropy Law and The Economic Process, Harvard University Press, Cambridge, Massachusets.
Institute for European Environmental Policy (IEEP) (2008). Environmentally Harmful Subsidies (EHS): Identification and Assessment.
Johanson, T. and Totto, L. (1983). "OPEC Domestic Oil Demand: Product Forecasts for 1985 and 1990". OPEC Review (7): 190-227.
Eltony M. N. and Al-Mutairi N. H. (1994). "Demand for Gasoline in Kuwait: An Empirical Analysis Using Co-integration Techniques". Energy Economics 17: 249-253
Kaldor N. (1957). "A Model of Economic Growth". Economic Journal 591-624.
Miller, R.E. & Blair P.D. (2009). Input-output Analysis Foundations and Extensions, Second Edition, Cambridge University Press.
Nicol C. J. (2003). "Elasticity of Demand for Gasoline in Canada and the United States". Energy Economics 25(2): 201-214.
 Pigou A.C. (1920). The Economics of Welfare, Macmillan, London.
Soheili K. (2010). "Analysis of Electricity Subsidies Removing in Iran on Air Pollution by Using of VECM". Procedia Environmental Sciences (2): 252–255.
Solow R. M. (1974a). "Intergenerational Equity and Exhaustible Resources". Review of Economic Studies, Symposium, May 29-46.
Subhes C. Bhattacharyya, Govinda R. Timilsina (2009). "Energy Demand Models fro Policy Formulations: A Comparative Studies". The World Bank, Development Research Group Environment and Energy Team.
United Nations Environment Programme (UNEP) (2004). Energy Subsidies Lessons Learned in Assessing Their Impacts and Designing Policy Reform.
Vita G. De., k. Endresen and L.C Hunt (2006). "An Empirical Analysis of Energy Demand in Namibia". Energy Policy 34(18): 3447-3463.
Von Moltke, A., Colin M. and T. Morgan (eds.) (2004). "Energy Subsidies: Lessons Learned in Assessing Their Impact and Designing Policy Reforms". UNEP.


فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار