تأثیر آستانه‌ای نرخ پس ‏انداز بر تراز تجاری کل و خالص صادرات غیر نفتی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد اقتصاد، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصادی، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

چکیده

کسری مداوم در تراز تجاری غیر نفتی در ایران سبب شده است که موضوع عوامل توضیح‌دهنده آن مورد توجه محققین و سیاست‏گذاران قرار گیرد. از این رو در مقاله حاضر تلاش شده که با استفاده از یک الگوی غیر خطی رگرسیون انتقال ملایم توابع تراز تجاری کل و تراز تجاری غیر نفتی با تاکید بر اثر نرخ پس‌انداز برای دوره زمانی ۱۳۹۶-۱۳۵۷ مورد برآورد قرار گیرد. در این راستا در کنار متغیرهایی همچون نرخ ارز، درآمد سرانه داخلی و درآمد سرانه جهانی که پرکاربردترین متغیرها جهت برآورد تراز تجاری هستند، دو متغیر نرخ پس‌انداز و متغیر مجازی تحریم نیز به عنوان عوامل مؤثر در چارچوب دو الگوی مجزای تراز تجاری و تراز تجاری غیر نفتی در نظرگرفته شده‏ است. نتایج حاصل از الگوی رگرسیون انتقال ملایم با رد فرضیه خطی بودن، مدل غیر خطی دو رژیمی را با در نظر گرفتن نرخ پس‌انداز به عنوان متغیر انتقال، برای هر دو الگو پیشنهاد می‏دهد. نرخ پس‏انداز در رژیم اول (قبل از حد آستانه نرخ پس‌انداز) در هر دو الگو اثر منفی و در رژیم دوم (بعد از حد آستانه نرخ پس‌انداز) تأثیر مثبت بر تراز تجاری داشته است. نرخ ارز حقیقی موثر نیز جز در رژیم اول تراز تجاری غیر نفتی، اثر مثبت بر هر دو داشته اما اندازه آن در رژیم‌های مختلف و بسته به نوع تراز تجاری متفاوت است. با توجه به تغییر ضریب این متغیر لازم است در اجرای هرگونه سیاست تعدیل نرخ ارز به منظور اثرگذاری بر تراز تجاری، به شرایط حاکم بر الگو و تفاوت ضرایب نیز توجه گردد. همچنین نتایج نشان می‌دهد که تحریم‌ها تنها بر تراز تجاری کل اثر معناداری داشته‌اند

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The threshold effect of saving rates on the trade balance and the net non-oil export in Iran

نویسندگان [English]

  • Zahra Azizi 1
  • Seyedeh Mehrnaz Ghasali 2
1 Assistant Professor of Economics, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran
2 MA in Economics, Faculty of Social Sciences and Economics, Alzahra University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Introduction: The continuous deficit in the non-oil trade balance in Iran has aroused the curiosity of researchers and politicians. Due to its abundant natural resources, Iran is heavily dependent on oil export revenues, which is not a real productive sector. On the other hand, the global oil market has always experienced instability and sharp fluctuations. The dependence of foreign exchange earnings in the country on oil exports has caused a drastic transfer of these instabilities to the supply of foreign currency and its market in the economy. This, in turn, has adversely affected the external sector and other macroeconomic variables. This issue has attracted the attention of policymakers to adopt policies to eliminate the trade deficit, especially without dependence on oil.
For any acceptable policy in this area, the trade balance function needs to be properly identified. Therefore, this study seeks to estimate the trade balance and the non-oil trade balance with an emphasis on saving rates and economic sanctions by using a nonlinear smooth transition regression model during the period of 1978-2017.
Methodology: In trade balance studies, the three variables of real exchange rate, domestic per capita income and foreign per capita income are often used as explanations of the trade balance. In this article, in addition to these variables, the two variables of saving rate and dummy variables for sanctions are considered as effective factors in two separate models for trade balance and non-oil trade balance.
In general, there are various reasons for the effect of savings rate on the trade balance, including the direct effects of savings rate on GDP and its indirect effects according to the theory of borrowable funds. According to this theory, with the increase of the saving rate, the supply of funds increases too, which reduces the interest rate. The reduction of interest rates leads to an increase in capital outflows, and, as a result, the demand for domestic money decreases. Thus, the depreciation of the domestic currency leads to cheaper exports and more expensive imports, which can lead to improved trade balance.
Various studies in recent years have shown that the trade balance model can follow a nonlinear process. In this regard, after examining the existence of a nonlinear relationship, the Smooth Transition Regression model is used to investigate the relationship between savings rate and the other determinants of trade balance. Therefore, the following model is estimated in the framework of the STR method:
 
 
In this equation, TB is the logarithm of Iran's trade balance, which is estimated in both total and non-oil trade balances in the framework of two separate models. Also, S is the saving rate, y is the logarithm of the domestic per capita real income, wy is the logarithm of the world per capita real income, and t is the dummy variables of sanctions (since Iran has always been sanctioned in the study period, two dummy variables of moderate and strong sanctions are used to measure the level of sanctions). In this equation,  is a transition function in the STR models, the values of which vary between zero and one according to the conditions of the economy and determine the nonlinear effect of the variables on the trade balance.
Results and Discussion: According to the results, the nonlinearity of both trade and non-oil trade balance models and the instability of the coefficients of the variables in these two models have been confirmed. When the savings rate is changed as a transition variable, the amount and sometimes the direction of the variables’ effect change too. In the first regime, the saving rate in both models had negative effects and, in the second regime, it had positive effects on trade balance. Because savings rates have often been above the threshold for many years, increasing them can lead to an improvement in the trade balance. The real effective exchange rate also had positive effect on both except that in the first regime of non-oil trade balance, but the magnitude of its effect varied in different regimes depending on the type of the trade balance. Thus, for proper policy-making with the real exchange rate tool, it is necessary to pay attention to the goals and conditions of the trade balance model at the same time.
The sanctions have had a significant effect on the total trade balance, but they have had no significant effect on the non-oil trade balance. The reason could be the oil nature of most of the sanctions imposed on Iran.
Conclusion: One of the most important results of this paper is the confirmation of nonlinear relationships in the trade balance model. Therefore, in order to avoid any error in estimating the effects of the implemented policies, it is necessary to pay attention to the change of coefficients over time and to the conditions of the economy. Increasing savings rates in most periods has led to improved trade balance. By properly directing the savings to production and removing the barriers to investment, the government can increase production and exports and thus improve the trade balance.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Trade balance
  • Non-oil trade balance
  • Savings rate
  • Sanction
  • Smooth transition regression
  1. برقی اسکویی، محمدمهدی. کازرونی، علیرضا. سلمانی، بهزاد. و خداوردی‌زاده، صابر (1396). "بررسی تاثیر نرخ پس‏انداز بر تراز تجاری ایران، کاربرد رهیافت رگرسیون فازی و خود‌رگرسیون با وقفه‌های توزیعی". پژوهش‌هایرشد و توسعه اقتصادی ۸(۴۰): 78-61.
  2. برقی اسکویی، محمدمهدی. کازرونی، علیرضا. سلمانی، بهزاد. و خداوردی‌زاده، صابر (1396). "اثرات نامتقارن تراز تجاری نسبت به نرخ پس‌انداز و نرخ ارز موثر واقعی: رویکرد مارکوف سوئیچینگ". تحقیقات اقتصادی ۵۲(۴): 858-821.
  3. پیری، راضیه (۱۳۹۵). بررسی عوامل اقتصادی مؤثر بر تراز تجاری ایران با ترکیه، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته اقتصاد، دانشکده اقتصاد، مدیریت و بازرگانی، دانشگاه تبریز.
  4. حیدری، حسن. صالحیان صالحی نژاد، زهرا. و فیضی، سلیمان (1392). "تحلیل واکنش تراز تجاری ایران نسبت به تغییرات نرخ ارز با استفاده از رویکرد پارامتر زمان- متغیر". فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی ۱۴(۵۴): 99-67.
  5. زمانیان، غلامرضا. و هاتفی مجومرد، مجید (۱۳۹۵). "رویکرد غیر خطی اتورگرسیو انتقال ملایم در بررسی اثر پس‏انداز بر رشد اقتصادی: مطالعه موردی ایران". سیاست‌گذاری اقتصادی ۸(۱۶): ۱۸۷-۱۵۹.
  6. سادات اخوی، سید محمد. و حسینی، سید شمس‏الدین (1396). "ارزیابی تاثیر تحریم‏های اقتصادی بر تورم اقتصاد ایران". فصلنامه اقتصاد کاربردی ۷(۲۱): 50-33.
  7. شهبازی، کیومرث. و کریمی، قمری (1393). "تأثیر آستانه‏ای قیمت نفت بر تراز تجاری دو جانبه ایران: مدل رگرسیون انتقال ملایم پانلی". فصلنامه مدلسازی اقتصادی ۸(۴): 81-63.
  8. عزیزی، زهرا (1397). مداخلات ارزی با نگاهی به اقتصاد ایران، تهران، نشر نور علم.
  9. عزیزی، زهرا (۱۳۹۷). "بررسی عدم ثبات ضرایب در تابع واکنش مداخلات ارزی در اقتصاد ایران". فصلنامه پژوهش‏ها و سیاست‏های اقتصادی ۲۶(۸۵): ۳۰۰-۲۷۱.
  10. عزیزی، زهرا. و هادیان، ابراهیم (۱۳۹۱). "برآورد میزان انحراف‏های نرخ ارز حقیقی از مقادیر تعادلی آن در ایران با استفاده از رگرسیون انتقال ملایم". فصلنامه علمی- پژوهشی برنامه‌ریزی و بودجه ۱۷(۱): ۲۷-۳.
  11. کازرونی، علیرضا. اصغرپور، حسین. و خضری، اوین (1394). "بررسی اثر تحریم‏های اقتصادی بر ترکیب شرکای عمده تجاری ایران طی دوره 1392-1371". فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی ۲۰(۷۹): 33-1.
  12. گل‏خندان، ابوالقاسم. و علیزاده، محمد (۱۳۹۶)."تأثیر غیر خطی شهرنشینی بر مخارج بخش عمومی: رویکرد الگوی رگرسیون انتقال ملایم". اقتصاد شهری ۳(۱): ۵۸- ۴۳.
  13. مصطفوی، سیدمهدی. قائمی اصل، مهدی. و حسینی ابراهیم آباد، سیدعلی (1394). "بررسی رابطه علیت تحریم‏های اقتصادی، متغیرهای کلان اقتصادی و آلاینده‏های زیست‌محیطی در ایران". فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‏های اقتصادی سابق) ۱۱(۱): 128-103.
  14. نجارزاده، رضا. عاقلی، لطفعلی. و شقاقی شهری، وحید (1388). "تأثیر رابطه مبادله و نرخ ارز واقعی بر کسری بخش تجارت خارجی اقتصاد ایران". پژوهش‏های اقتصادی ۹(۲): 102-73.
    1. Arize, A. C. Malindretos, J. and Igwe, E. U. (2017). "Do Exchange Rate Changes Improve the Trade Balance: An Asymmetric Nonlinear Cointegration Approach". International Review of Economics and Finance 49: 313-326.
    2. Bahmani-Oskooee, M. and Kantipong, T. (2001). "Bilateral J-curve between Thailand and Her Trading Partners". Journal of Economic Development 26(2): 107-118.
    3. Bruno, M. (1979). "Stabilization and Stagflation in a Semi-Industrialized Economy". In Dornbusch, R. and Frenkel, JA (eds) International Economic Policy. Theory and Evidence, Johns Hopkins University Press.
    4. Chiu, Y. B. and Ren, R. (2019). "Trade Balance, Savings Rate, and Real Exchange Rate: Evidence from China and Its Trading Partners". Emerging Markets Finance and Trade 55(2): 351-364.
    5. Chiu, Y. B. and Sun, C. H. D. (2016). "The Role of Savings Rate in Exchange Rate and Trade Imbalance Nexus: Cross-countries Evidence". Economic Modelling 52: 1017-1025.
    6. Gavin, M. K. (1991). "Terms of Trade, the Trade Balance, and Stability: the Role of Savings Behavior". International Finance Discussion Papers (No. 397).
    7. Goldberg, L. S. and Wiske Dillon, E. (2007). "Why a Dollar Depreciation May not Close the US Trade Deficit". Current Issues in Economics and Finance 13(5): 1-7.
    8. Groenewold, N. and He, L. (2007). "The US–China Trade Imbalance: Will Revaluing the RMB Help (Much)?". Economics Letters 96(1): 127-132.
    9. Guitian, M. (1976). "The Effects of Changes in the Exchange Rate on Output, Prices and the Balance of Payments". Journal of International Economics 6(1): 65-74.
    10. Gylfason, TH. and Schmidt, M. (1983). "Does Devaluation Cause Stagflation?". Canadian Journal of Economics 16(4): 641-654.
    11. Ito, T. and Sato, K. (2008). "Exchange Rate Changes and Inflation in Post‐crisis Asian Economies: Vector Autoregression Analysis of the Exchange Rate Pass‐through". Journal of Money, Credit and Banking 40(7): 1407-1438.
    12. Krugman, P. and Taylor, L. (1987). "Contractionary Effects of Devaluation". Journal of International Economics 8: 445-456.
    13. Luukkonen, R. Saikkonen, P. and Teräsvirta, T. (1988). "Testing Linearity against Smooth Transition Autoregressive Models". Biometrika 75(3): 491-499.
    14. Nadenichek, J. (2000). "The Japan–US Trade Imbalance: a Real Business Cycle Perspective". Japan and the World Economy 12(3): 255-271.
    15. Narayan, P. K. (2006). "Examining the Relationship between Trade Balance and Exchange Rate: the Case of China's Trade with the USA". Applied Economics Letters 13(8): 507-510.
    16. Olivei, G. (2000). "The Role of Savings and Investment in Balancing the Current Account: Some Empirical Evidence from the United States". New England Economic Review 3: 3-14.
    17. Romer, D. (2011). Advanced Macroeconomics, New York, McGraw-Hill.
    18. Sun, Y. (2011). "Structural Change, Saving and Current Account Balance". International Review of Economic and Finance 20(1): 82-94.
    19. Teräsvirta, T. (1994). "Specification, Estimation, and Evaluation of Smooth Transition Autoregressive Models". Journal of the American Statistical Association 89(425): 208-218.
    20. Tsay, R. S. (1989). "Testing and Modeling Threshold Autoregressive Processes". Journal of the American Statistical Association 84(405): 231-240.
    21. Van Dijk, D. D. (1999). Smooth Transition Models: Extensions and Outlier Robust Inference, Tinbergen Institute Research Series No. 200, Rotterdam, Erasmus University Rotterdam.
    22. Van Wijnbergen, S. (1986). "Exchange Rate Management and Stabilization Policies in Developing Countries". Journal of Development Economics 23(2): 227-247.
    23. Wu, P. C. Liu, S. Y. and Pan, S. C. (2013). "Nonlinear Bilateral Trade Balance-fundamentals Nexus: A Panel Smooth Transition Regression Approach." International Review of Economics and Finance 27: 318-329.
    24. www.CBI.ir.
    25. www.IFS-Certification.com.
    26. www.WDI.Worldbank.org.