بررسی رابطه بین صنعتی شدن و کارایی انرژی بخش صنعت در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد

3 کارشناس ارشد اقتصاد انرژی دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)

چکیده

صنعتی شدن، زیر بنای تحریکات توسعه‌ای در هر کشور و از مهم‌ترین عوامل تحول ساختاری اقتصاد و نیل به اقتصاد بدون اتکاء به درآمدهای نفتی است که موجبات کاهش مصرف انرژی و در نتیجه افزایش کارایی آن را فراهم می‌کند. در این مقاله، رابطه بین صنعتی شدن و کارایی انرژی بخش صنعت در ایران بر اساس داده‌های سالانه در دوره زمانی 1360- 1387 مورد بررسی قرار گرفته و بدین منظور از الگوی خود بازگشت با وقفه‌های توزیعی (ARDL) و الگوی تصحیح خطا (ECM) استفاده شده است. نتایج برآورد الگوی پویای بلند مدت، وجود یک رابطه تعادلی بلندمدت بین متغیرهای مدل را نشان می‌دهد. بر اساس این الگو، صنعتی شدن در ایران، تأثیر منفی و معنی‌داری بر کارایی انرژی دارد. همچنین تأثیر نسبت موجودی سرمایه و نیز نیروی کار به ازای هر واحد انرژی بر کارایی انرژی مثبت و معنی‌دار است. اما قیمت نسبی انرژی نتوانسته تأثیر معنی‌داری بر کارایی انرژی بگذارد. نتایج آزمون علیت به روش هشیائو نشان دهنده این است که یک رابطه علّی یک‌سویه از سمت صنعتی شدن به کارایی انرژی وجود دارد. بنابراین رهیافت‌های بهبود کارایی، در سایه برنامه‌ریزی و اتخاذ سیاست‌های مناسب در جهت اجرای صحیح استراتژی‌های توسعه صنعتی تجلی خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of the Relationship between Industrialization and Energy Efficiency of Industrial Sector in Iran

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Naji Meidani 1
  • Mohammad Hossein Mahdavi Adeli 2
  • Mahdieh Arabshahi Delouee 3
1
2
3
چکیده [English]

Industrialization is the base of development in every country and is the most important factor in the structural evolution of economy as well as a way to achieve an economy with no reliance on oil revenues. Access to a new and advanced technology following industrial developments and evolutions leads to a decrease in energy consumption and, thereby, an increase in its efficiency.
 In this research, the nexus between industrialization and energy efficiency in the industrial sector of Iran during 1981-2008 has been investigated. To this purpose, ARDL and ECM approaches have been used. The results confirm the existence of a long-run equilibrium relationship between model variables. According to the long-run model, industrialization has a significantly negative effect on energy efficiency. The ratio of capital to labor per unit of energy also has a significantly positive effect on the energy efficiency, but the relative price of energy has no significant effect on energy efficiency. In the short-run model, the coefficient of error correction term indicates a high speed of adjusting the imbalance of short-run to long-term equilibrium. The result of Hsiao causality test indicates a one-way causality from industrialization to energy efficiency. Therefore, the approaches of efficiency improvement are manifested in the light of planning and adopting proper policies through correct implementation of industrial development strategies.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Industrialization
  • Energy Efficiency
  • Causality
  • ARDL
  • Iran Economy

مراجع

  1. ابراهیمی، محسن. سالاریان، محمد. و حاجی میرزایی، سید محمد علی (1387). "بررسی مکانیسم‌های اثرگذاری درآمدهای نفتی بر رشد اقتصادی کشورهای صادرکننده نفت از دیدگاه بلای منابع طبیعی". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی 5(16): 131-156.
  2. ابراهیمی، محسن. و سالاریان، محمد (1388). "بررسی پدیده نفرین منابع طبیعی در کشورهای صادر کننده نفت و تأثیر حضور در اوپک بر رشد اقتصادی کشورهای عضو آن". فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق) 6(1): 77-100.
  3. ابریشمی، حمید. نوری، مهدی. و دودابی‌نژاد، امیر (1389). "رابطه قیمت و بهره‌وری انرژی در ایران: بررسی تجربی هم‌انباشتگی نامتقارن". فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی 18(55): 5-22.
  4. امینی، علیرضا. و یزدی‌پور، فرزانه (1387). "تحلیل عوامل مؤثر بر بهره‌وری انرژی در کارگاه‌های بزرگ صنعتی ایران". پژوهشنامه اقتصادی 3: 71-104.
  5. امینی، علیرضا. حاجی محمد، نشاط. و اصلاحچی، محمدرضا (1384). برآورد آمارهای سری زمانی جمعیت شاغل به تفکیک بخش‌های اقتصادی، تهران، سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور، دفتر اقتصاد کلان.
  6. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، حساب‌های ملی.
  7. جهانگرد، اسفندیار. و تجلی، هدیه (1389). "تجزیه شدت انرژی‌بری در صنایع کارخانه‌ای ایران". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی 8(31): 25- 58.
  8. حیدری، ابراهیم. و صادقی، حسین (1382). "تجزیه و تحلیل کارایی انرژی در اقتصاد ایران". مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان (علوم انسانی) 1و2.
  9. سلیمی­فر، مصطفی. نوروزی، روح اله. و مطهری، محب اله (1388). "سنجش توسعه صنعتی و توسعه منطقه‌ای استان‌های خراسان رضوی، جنوبی و شمالی". فصلنامه پژوهش­های اقتصادی 9(4): 175- 194.
  10. شرزه‌ای، غلامرضا. و ابراهیم‌زادگان، هه‌ژار (1390). "برآورد اثر بازگشت افزایش کارایی انرژی در ارتباط با مصرف خانوارها و انتشار دی‌اکسید کربن در ایران". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی 8(30): 33-61.
  11. صادقی، سید کمال. و سجودی، سکینه (1389). "مطالعه عوامل مؤثر بر شدت انرژی در بنگاه‌های صنعتی ایران". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی 8(29): 163-180.
  12. عباسی‌نژاد، حسین. وافی نجار، داریوش (1383). "بررسی کارایی و بهره‌وری انرژی در بخش‌های مختلف اقتصادی و تخمین کشش نهاده‌ای و قیمتی انرژی در بخش صنعت و حمل و نقل با روش TSLS (1379-1350)". مجله تحقیقات اقتصادی 66: 113-137.
  13. عبدلی، قهرمان. و ورهرامی، ویدا (1388). "بررسی اثر پیشرفت تکنولوژی بر صرفه‌جویی مصرف انرژی در بخش صنعت و کشاورزی با استفاده از تابع کاب- داگلاس". فصلنامه مطالعات اقتصاد انرژی 6(23): 23-41.
  14. کریمی، زهرا. و کشاورزی، رحمان (1390). "توان اشتغال‌زایی بخش صنعت در ایران". ماهنامه سیاسی اقتصادی 285: 250-271.
  15. مرکز آمار ایران، سالنامه آماری، سال‌های مختلف.
  16. میردال، گونار (1366). درام آسیایی. منوچهر امیری؛ تهران، امیر کبیر.
  17. نوفرستی، محمد (1378). ریشه واحد و هم­جمعی در اقتصاد سنجی، تهران، مؤسسه خدمات فرهنگی رسا.
  18. وزارت نیرو، معاونت انرژی، ترازنامه انرژی، سال 1388- 1346.
  19. یوسفی، سیاوش (1381). "بررسی مصرف و شدت انرژی در بخش صنعت با تأکید بر تعیین اثرات ساختاری بخش صنعت روی مصرف انرژی به روش DECOMPOSITION". طرح پژوهشی، پژوهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.

 

ب: منابع و مآخذ لاتین

  1. Bhaskara Rao, B. and Rao, G. (2009). "Structural Breaks and Energy Efficiency in Fiji". Energy Policy 37(10): 3959-3966.
  2. Cant, R. G. (1968). "Change in Location of Manufacturing in New Zeland, an Application of Three Mode Factors". New Zeland Geographer 27: 38- 55.
  3. Farla, J. and Blok, K. (2000). "Energy Efficiency and Structural Change in the Netherlands, 1980–1995". Journal of Industrial Ecology 4(1): 93-117.
  4. Hsiao, C; (1981). "Autoregressive Modeling and Money-Income Causality Detection". Journal of Monetary Economics 7(1): 85-106.
  5. Kaldor, N. (1966). Causes of the Slow Rate of Economics of the UK, An Inaugural Lecture, Cambridge, Cambridge University Press.
  6. Kaldor, N. (1978). Further Essays on Economic Theory, London, Duckworth.
  7. Lewis, W. A. (1954). "Economic Development with Unlimited Supplies of Labour". Manchester School of Economic and Social Studies. 22: 139–91.
  8. Lewis, W. A. (1978). The Evolution of the International Economic Order, Order, Princeton, NJ, Princeton University Press.
  9. Lewis, W. A. (1980). "The Slowing Down of the Engine of Growth". American Economic Review 70(4): 64-555.
  10. Linge, G. (1960). "The Concentration and Dispersion of Manufacturing in New Zealand". Economic Geography 36(4): 326-343.
  11. Patterson, M. G. (1996). "What is Energy Efficiency?: Concepts, Indicators and Methodological Issues". Energy Policy 24(5): 377-390.
  12. Pindyck, R. S. (1979). "Interfuel Substitution and the Industrial Demand for Energy: an International Comparison". The Review of Economics and Statistics 61(2): 169-179.
  13. Roy, J., J. Sathaye, et al. (1999). "Productivity Trends in India's Energy Intensive Industries". The Energy Journal 20(3): 33-61.
  14. Sadorsky, P. (2013). "Do Urbanization and Industrialization Affect Energy Intensity in Developing Countries?". Energy Economics 37: 52–59.
  15. Shahbaz, M. and Lean, H. H. (2011). "Does Financial Development Increase Energy Consumption? The Role of Industrialization and Urbanization in Tunisia". Energy Policy 40(13): 473-479.
  16. Siitonen, S., Tuomaala, M. and Ahtila, P. (2010). "Variables Affecting Energy Efficiency and CO2 Emissions in the Steel Industry". Energy Policy 38(5): 2477-2485.
  17. Szirmai, A. (2011). "Industrialization as an Engine of Growth in Developing Countries 1950–2005". Structural Change and Economic Dynamics 23(4): 406-420.
  18. Thompson, J. H. (1955). "A New Method for Measuring Manufacturing". Annals of the Association of American Geographers 45(4): 416-427.
  19. UNDP (1991). Human Development Report, New York, Published for the Nation Development Program.
  20. Zhang, Z. (1997). Industrialization and Energy Use: An Empirical Study of China's Township and Village Enterprises. Dissertation of University of Pennsylvania.
  21. Zhang, Z. X. (2003). "Why Did the Energy Intensity Fall in China’s Industry Sector in the 1990s? The Relative Importance of Structural Change and Intensity Change". Energy Economics 25: 625–638.

 

سیاست گذاری اقتصادی
دوره 7، شماره 13 - شماره پیاپی 13
اردیبهشت 1394
صفحه 27-56

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار