اثرات اقتصاد کلان بدهی دولت به بانک مرکزی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد گروه اقتصاد، دانشگاه یزد

3 دانشیار گروه اقتصاد، دانشگاه تبریز

4 استادیار گروه اقتصاد، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

در اقتصاد ایران همواره بخشی از نیاز و تعهدات مالی دولت توسط بانک مرکزی تامین شده است. با افزایش بدهی‌های دولت به بانک مرکزی، سیاست پولی به صورت درون‌زا و هم‌جهت با سیاست مالی اعمال می‌شود. در نتیجه،کارکرد سیاست‌های پولی مختل شده و از اهداف تعریف شده برای آن منحرف می‌شود. این وضعیت پیامدهای نامطلوبی در فضای اقتصاد کلان می‌تواند بدنبال داشته باشد. از این رو مطالعه حاضر به بررسی پیامدهای اقتصاد کلان بدهی دولت به بانک مرکزی در ایران طی دوره‌ی زمانی 1395-1352 با استفاده از رویکرد SVAR پرداخته است. یافته‌های تجربی نشان می‌دهد افزایش بدهی دولت به بانک مرکزی تاثیر معناداری بر نسبت تقاضای کل بر عرضه کل، نرخ ارز حقیقی و نسبت قیمت کالاهای غیر قابل تجارت بر قابل تجارت ندارد اما به صورت معناداری، سطح عمومی قیمت‌ها را طی سه سال متوالی افزایش و GDP را طی دو سال متوالی کاهش می‌دهد. همچنین، در بلندمدت حدود 8/10 درصد تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها و حدود 25/11 درصد تغییرات GDP به ازای نیروی کار شاغل توسط بدهی دولت به بانک مرکزی توضیح داده می‌شود. این نتایج نشان می‌دهد حاکمیت مالی و نظریه مالی سطح قیمت‌ها در مورد اقتصاد ایران صادق است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The macro-economic effects of the government debts to the Central Bank in Iran

نویسندگان [English]

  • Yunes Salmani 1
  • Kazem Yavari 2
  • Hossein Asgharpour 3
  • Bahram Sahabi 4
1 PhD in Economics, Tarbiat Modares University
2 Professor, Economics, Yazd University
3 Associate Professor, Economics, Tabriz University
4 Assistant Professor, Economics, Tarbiat Modares University
چکیده [English]

In the Iranian economy, a part of the financial needs and liabilities of the government is always financed by the Central Bank. With an increase in the government debts to the Central Bank, monetary policy gets passive and implemented in line with fiscal policies. Consequently, the functions of the monetary policy are disrupted, and it deviates from its goals. This can have undesirable impacts on the macro-economy. So, this study aims at the macroeconomic effects of the government debts to the Central Bank in Iran during the period of 1973-2017. To this end, a SVAR model is used. The result of the research showed that the government debt to the Central Bank has had no significant effect on the ratio of aggregate demand to aggregate supply, real exchange rate and the relative price of non-tradable goods to tradable goods, but it has significantly increased the prices over a period of three years and decreased the GDP over two years. In the long run, the government debt to the Central Bank has explained 10.8 percent of variation in the general level of prices and 11.25 percent of variation in the GDP per person. These results indicate that the Fiscal Dominance and the Fiscal Theory of Price Level ‎can account for this situation in the Iranian economy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Macroeconomic
  • Government debt
  • Central Bank
  • Fiscal dominance
  • SVAR

مراجع

  1. ابراهیمی، محسن. و سالاریان، محمد (1388). "بررسی پدیده نفرین منابع طبیعی در کشورهای صادرکننده نفت و تأثیر حضور در اوپک بر رشد اقتصادی کشورهای عضو آن". فصلنامه اقتصاد مقداری 6(1): 100-77.
  2. اصغرپور، حسین. سلمانی، بهزاد. و نیکی اسکویی، کامران (1394). "تحلیل تجربی سلطه مالی در اقتصاد ایران: رویکرد خودتوضیح برداری ساختاری". سیاست‌گذاری اقتصادی 7(13): 162-133.
  3. پیرایی، خسرو. و دادور، بهاره (1390‏). "تأثیر تورم بر رشد اقتصادی در ایران با تاکید بر نااطمینانی". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار‏) 11(1): 80-67.
  4. جعفری لیلاب، پری. حقیقت، جعفر. اصغرپور، حسین. و سلمانی، بهزاد (1397). "بررسی تعاملات سیاست‌های پولی و مالی در اقتصاد ایران، در چارچوب مدل تعادل عمومی تصادفی". سیاست‌گذاری اقتصادی 10(19): 211-167.
  5. سلطان‌تویه، محدثه. اکبری، میرعسکر. و رسائیان، امیر (1391‏). "بررسی رابطه بین تورم و رشد اقتصادی در ایران با استفاده از مدل رگرسیون خطی غلتان". پژوهش‌های پولی و بانکی 6(14): 68-49.
  6. سلمانی، یونس. و صادقی، سارا (1394‏). "بررسی تأثیر شوک‌های درآمدی نفت بر قیمت مسکن در ایران از طریق مکانیسم بیماری هلندی کاربردی از مدل SVAR". فصل‌نامه‌ی‌ علمی اقتصاد مسکن 52: 80-57.
  7. صباغ کرمانی، مجید. موسوی نیک، سید هادی. یاوری، کاظم. و باقری پرمهر، شعله (1393‏). "بررسی اثر حاکمیت مالی بر نرخ تورم اقتصاد ایران در چارچوب یک مدل تعادل عمومی پویای تصادفی (DSGE‏)". پژوهش‌های اقتصادی 14(1): 26-1.
  8. صمدی، علی حسین. و زارع حقیقی، نغمه (1391‏). "آزمون مجدد رابطه بین درآمد و مخارج دولت در ایران: متقارن یا نامتقارن؟". پژوهشنامه اقتصادی 12(47): 152-123.
  9. صمصامی، حسین. داودی، پرویز. و امیری جاوید، هادی (1395‏). "مقایسه اثربخشی رشد نقدینگی بر تولید ناخالص داخلی، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و اشتغال با حباب بازار دارایی‌ها". فصلنامه تحقیقات اقتصادی 51(2): 493-457.
  10. عباسی نژاد، حسین. گودرزی فراهانی، یزدان. و مشتری دوست، شیوا (1391‏). "آیا نوسانات حجم پول دارای اثرات حقیقی بر اقتصاد می‌باشد؟". فصلنامه تحقیقات توسعه اقتصادی 2(5): 94-69.
  11. کشیش بانوسی، روبینا (1378‏). "نکاتی در مورد حساب ذخیره ارزی". مجموعه پژوهش‌های اقتصادی 10. اداره بررسی‌ها و سیاست‌های اقتصادی بانک مرکزی.
  12. مزینی، امیر حسین. و یاوری، کاظم (1383‏). "اثر تغییرات نرخ ارز بر بخش تجاری کشور: مطالعه موردی رابطه مبادله و قیمت نسبی کالاهای قابل مبادله به غیر قابل مبادله". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی 14(14): 108-89.
  13. مهرگان، نادر. و سلمانی، یونس (1393‏). "نوسانات قیمتی نفت و رشد پایدار اقتصادی: مطالعه موردی ایران و ژاپن". فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران 3(10): 125-107.
  14. میربهاری، سید مهرزاد (1394‏). "شناسایی ساختار بدهی دولت به بانک مرکزی در ایران و مقایسه آن با استانداردهای بین‌المللی". فصلنامه روند 22(70): 130-101.
  15. نظری، حمیدرضا. و برزگردوین، مجتبی (1393‏). "بررسی اثر تورم بر رشد در اقتصاد ایران". پژوهشنامه بازرگانی 19(73): 170-145.
    1. Aiyagari, S.R. and Gertler, M. (1985). "The Backing of Government Bonds and Monetarism". ‎Journal of ‎Monetary Economics 16: 19-44.‎‏
    2. Bassetto, M. & Cui, W. (2018). "The Fiscal Theory of the Price Level in a World of Low Interest ‎Rates". Journal of Economic Dynamics and Control 89: 5-22.‎
    3. Berentsen, A. & Waller, C. J. (2018). "Liquidity Premiums on Government Debt and the Fiscal ‎Theory of the Price Level". Journal of Economic Dynamics and Control 89: 173-182.‎
    4. Blancheton, B. (2016). "Central Bank Independence in a Historical Perspective; Myth, Lessons and a New Model". Economic Modelling 52: 101-107.
    5. Bruno, M. and Fisher, S. (1990). "Seignorage, Operating Rules, and the High Inflation Trap". ‎Quarterly ‎Journal of Economics 105(2): 353-374. ‎
    6. Canzoneri, M. B. Cumby, R. E. & Diba, B. T. (2001). "Is the Price Level Determined by the ‎Needs of Fiscal Solvency?". American Economic Review 91(5): 1221-1238.‎
    7. Christiano, L. J. & Fitzgerald, T. J. (2000). "Understanding the Fiscal Theory of the Price Level". Economic Review 36(2): 1-39.
    8. Chugh, S. K. (2015). Modern Macroeconomics, MIT Press.‎
    9. Cochrane, J. H. (2018). The Fiscal Theory of the Price Level, Working Book, The University of Chicago Booth School of Business.
    10. Cochrane, J. H. (b) (2018). "Stepping on a Rake: The Fiscal Theory of Monetary Policy". European Economic Review 101: 354-375.
    11. De Haan, J. and Zelhorst, D. (1990). "The Impact of Government Deficits on Money Growth in ‎Developing Countries". Journal of International Money and Finance 9(4): 455-469.‎
    12. Drazen, A. (1985). "Tight Money and Inflation. Further Results". Journal of Monetary Economics 15: 113-120. ‎
    13. Dufrénot, G. Jawadi, F. & Khayat, G. A. (2018). "A Model of Fiscal Dominance under the “Reinhart Conjecture’". Journal of Economic Dynamics and Control 59: 78-102.
    14. Elbourn, A. (2008). "The UK Housing Market and the Transmission of Monetary Policy: an ‎SVAR ‎Approach". Journal of Housing Economics 17: 65-87.‎
    15. Farzanegan, M.R. and Markwardt, G. (2009). "The Effect of Oil Price Shocks on the Irainian ‎Economy". Energy Economics 37: 134-151.‎
    16. Goodfriend, M. (2012). "The Elusive Promise of Independent Central Banking". Bank of Japan, Institute for Monetary and Economic Studies 30: 39-54.
    17. Hamburger, M.J. and Zwick, B. (1981). "Deficits, Money, and Inflation". Journal of Monetary ‎Economics 7: 141-150.‎
    18. Ho, T. K. (2005). "Explaining the Fiscal Theory of Price Level Determination and Its Empirical ‎Plausibility for Taiwan". Academia Economic Papers 33: 241-277.‎
    19. Issing, O. (2012). "The Mayekawa Lecture: Central Banks-Paradise Lost". Bank of Japan, Institute for Monetary and Economic Studies 30: 55-74.
    20. Kwiatkowski, D. Phillips, P. C. B. Schmidt, P. and Shin, Y. (1992). "Testing the Null ‎Hypothesis of Stationary against the Alternative of a Unit Root". Journal of Econometrics‎‎ 54: 159‎‏-‏‎178.‎
    21. Leeper, Eric M. (1991). "Equilibria Under ‘Active’ and ‘Passive’ Monetary and Fiscal Policies". ‎Journal of Monetary Economics 27(1): 129-147.‎
    22. Levy, M.D. (1981). "Factor Affecting Monetary Policy in an Era of Inflation". Journal of Monetary ‎Economics 8(3): 351-373.‎
    23. Liviatan, N. (1984). "Tight Money and Inflation". Journal of Monetary Economics 13: 5-‎‎15. ‎
    24. ‎Liviatan, N. (1986). "Tight Money Paradox- an Alternative View". Journal of Macroeconomics 8: ‎‎105-112. ‎
    25. Liviatan, N. (1988). "On Interaction between Monetary and Fiscal Policies under ‎Perfect ‎Foresight". Oxford Economic Papers 40: 193-203.‎
    26. Martin, F. M. (2015). "Debt, Inflation and Central Bank Independence". European Economic Review 79: 129-150.
    27. Montes, G. C. (2009). "Reputation, Credibility and Monetary Policy Effectiveness". Estudos Econômicos (São Paulo) 39(3): 673-698.
    28. Sargent, T.J. and Wallace, N. (1981). "Some Unpleasant Monetarist Arithmetic". Federal Reserve ‎Bank of Minneapolis Quarterly Review 5: 1-17.‎
    29. Sargent, Thomas J. (1987). Dynamic Macroeconomic Theory, Cambridge, MA: Harvard ‎University Press.
    30. Shaheen, R. (2018). "Testing Fiscal Dominance Hypothesis in a Structural VAR Specification for Pakistan". Scientific Annals of Economics and Business 65(1): 51-63.
    31. Sims, Ch. (1994). "A Simple Model for Study of the Determination of the Price Level and the ‎Interaction of Monetary and Fiscal Policy". Economic Theory 4(3): 381-399.‎
    32. Sims, Ch. (1998). "Econometric Implications of the Government Budget Constraint". Journal of ‎Econometrics 83: 9-19.‎
    33. Taylor, J. B. (2013). "The Effectiveness of Central Bank Independence Vs. Policy Rules". Business Economics 48(3): 155-162.
    34. Vasiljev, T. B. (2018). "Estimated DSGE Model for Monetary and Fiscal Polic Coordination Analysis–The Case of Serbia". Journal of Central Banking Theory and Practice 7(1): 145-173.
    35. Williamson, S. D. (2018). "Can the Fiscal Authority Constrain the Central Bank? ". Journal of Economic Dynamics and Control 89: 154-172.
    36. Woodford, M. (1994). "Monetary Policy and Price Level Determinacy in a Cash-in-Advance ‎Economy". Economic Theory 4(3): 345-380.‎
    37. Woodford, M. (1995). "Price Level Determinacy without Control of a Monetary Aggregate". ‎Carnegie-Rochester Conference Series on Public Policy 43:1-46.‎
سیاست گذاری اقتصادی
دوره 11، شماره 22
اسفند 1398
صفحه 99-125

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار