جستاری در دوام مقبولیت نظریۀ رفتار عقلانی کامل در علم اقتصاد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

2 دانشجوی دکتری اقتصاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه یزد

چکیده

نظریه رفتار عقلانی و به بیان دیگر انتخاب عقلانی که در نیمه اول قرن بیستم مقبول اقتصاددانان واقع شده مدعی عقلانیت کامل (مطلق، ایده­آلی و جهان­شمول) انسان اقتصادی بوده است. در این پژوهش دوام این مقبولیت به عنوان یک ایده مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اینکه انتقاد و به ویژه ارائة نظریه، الگو یا رویکرد جایگزین می‏توانست این ایده را رد کند، در آثار متخصصان، این گونه موارد جستجو شد، بنابراین از مستندات کتابخانه­ای و روش تحلیلی- توصیفی بهره برداری گردید. یافته‌های پژوهش نشان می‏دهد که اولاً، مقبولیت اولیه نظریۀ عقلانیت کامل در علم اقتصاد با تردید بعضی صاحب­نظران دچار تزلزل شده است. این تردیدها حاصل تجربه و مشاهدۀ واقعیت‌هایی چون اطلاعات ناقص عاملان اقتصادی، ریسک و عدم اطمینان،کمیابی وقت و لزوم تحمل هزینه برای شناخت وکسب اطلاعات و در نتیجه اکتفا به اطلاعات ناقص، عدم رعایت دقیق استانداردهای تصمیم سازی عقلانی و توسل به راه حل های میانبر وصرفه جویانه توسط عاملان اقتصادی به جای طی فرایندکامل انتخاب و ... بوده است. در پی بعضی از تردیدهای مذکور آزمون هایی به عمل آمده که به آزمون‌های عقلانیت شهرت دارد و بسیاری از این آزمون‌ها موجب تقویت تردیدها و تبدیل آنها به نقد رسمی شده که مقبولیت اولیه نظریه را از بین برده است. گاهی مشاهدة مکرر آن گونه واقعیت‌ها خود به خود نقش آزمون عقلانیت را ایفا کرده است. ثانیاً منتقدان برای تعدیل نظریة عقلانیت کامل و سازگار نمودن آن با واقعیت‌ها، رویکردها و نظریه‌های جایگزینی را ارائه نموده اند. نتیجه نهایی آنکه هر دو بخش این یافته‌ها نشان دهندة بطلان ایدة دوام مقبولیت نظریۀ عقلانیت کامل در علم اقتصاد است. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Inquiry in Acceptability Permanence of Perfect Rational Behavior Theory in Economics

نویسندگان [English]

  • Hasan Aagha-Nazari 1
  • Sayyed Hosain-Ali Danesh 2
1 Associate Professor of The Research Institute of Hawzeh &University
2 Faculty Member of Yazd university and Ph. D .Student, Economics, The Research Institute of Hawzeh &University
چکیده [English]

Rational behavior theory, or rational choice theory, which was accepted by economists in the first half of the twentieth century is validated as an absolute, ideal and global rationality theory for the economical man. This kind of rationality is referred to as perfect rationality. The present study investigates the permanency of such acceptance as an economic concept. With regard to the axiom that writing a valid critique or providing an alternative theory, model or approach could violate this concept, the study looks for such cases in the work of scientists. The study benefits from the literature and analytical descriptive methods. The findings of the study indicate that, first of all, the initial acceptance of the perfect rational behavior theory by experts in economics has been unstable. The doubts in this regard come to be justified as a result of certain experiments and the following facts: agents’ imperfect information, risk and uncertainty, attention scarcity, information costs, sticking to imperfect information, paying no careful attention to the standards of rational decision theory, and agents’ using the "fast and frugal methods" in practice. To validate their doubts, the researchers have given a rationality test, which mostly strengthens those doubts and transforms them to formal critiques thatharm the initial acceptability. Moreover, the repetition of those facts hasplayed  the same proving role as the rationality tests. Secondly, providing alternative theories, models and approaches is another outcome of such critiques. The findings of the study reject the idea of permanent acceptability of perfect rational behavior theory in economics. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Economic Behavior
  • Rationality Theories
  • Rationality Models
  • Acceptability Of Perfect Rationality
  • Bounded Rationality

مراجع

  1. الف: منابع و مآخذ فارسی

    1. بلاگ، مارک (1387). روش شناسی علم اقتصاد: اقتصاددانان چگونه تبیین می­کنند. غلامرضا آزاد؛ تهران، نشر نی.
    2. دادگر، یداله. و عزتی، مرتضی (1383). "عقلانیت در اقتصاد اسلامی". فصلنامه پژوهشهای اقتصادی (9 و10):1-24.
    3. رحیم پور ازغندی، حسن (1382). عقلانیت، بحثی در مبانی جامعه­شناسی توسعه، تهران، موسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
    4. کرمی، محمد حسین. و دیرباز، عسکر (1384). مباحثی در فلسفه اقتصاد (علم اقتصاد و ارزشها، انسان اقتصادی)، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
    5. کرمی، محمد حسین (1375). "مهمترین پیش­فرض انسان­شناختی علم اقتصاد". حوزه و دانشگاه (9):71-83.
    6. لاریجانی، محمدجواد (1377). تدین، حکومت و توسعه، تهران، موسسه فرهنگی اندیشه معاصر.
    7. مینی، پیرو و. (1375). فلسفه اقتصاد. مرتضی نصرت و حسین راغفر؛ تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
    8. هملین، آلن (1386). اخلاق و اقتصاد. افشین خاکباز و محمدحسین هاشمی؛ تهران، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.

     

    ب: منابع و مآخذ لاتین

    1. Altman, M. (2006). "Opening-up the Objective Function: Choice Behavior and Economic and Noneconomic Variables". Core and Marginal Altruism- Economics Bulletin 4(33):1-11.
    2. Arrow, K.J. (1987). "Economic Theory and the Hypothesis of Rationality" in Eatwell, J., Millgate, M., Newman, P. (Eds.), The New Palgrave: A Dictionary of Economics, Baltimor, MD the john Hopking press 2:69-74.
    3. Bermudez, Jose luis (2009). Decision Theory and Rationality, New York, oxford university press.
    4. Blaug, Mark (1992) The Methodology of Economics or how Economists Explain, second edition, Cambridge University Press. Digital Printing (2006).
    5. Boumans, Marcel (2004). "Models of  Economics" in Davis, john, B. Alain Marciano and Jochen Runde (eds),The Elgar Companion to Economics and Philosophy, UK, Edward Elgar Publisher: 260-282.
    6. Gigerenzer, Gerd (2000). Adaptive thinking, Rationality in the Real word, New York, Oxford university press PSYCNET. apa.org.
    7. Gigerenzer, Gerd & Tod, P. M. (1999). "Fast and Frugal Huristics: The Adaptive Toolbox psycnet.apa.org.
    8. Greene, Donald P. & Shapiro, Ian (1994). Pathologies of Rational Choice Theory: A Critique of Applications in Political Science, New Haven:Yale University Press.

          8(a):-Hamlin, A.P. (1996). Ethics and Economics-eprints.soton. ac.uk.

          8(b):-http//academic. Research.Microsoft. com/Auther/45395691/a-p-hamlin .

    1. Hargrives Heap, Shaun P. (2004). "Economic Rationality" in Davis, john, B.Alain Marciano and Jochen Runde (eds) The Elgar Companion to Economics and Philosophy, UK, Edward Elgar publisher: 42-60.
    2. Huber, G.P. (1981). "The Nature of Organizational Decision Making and the Decision Suupport Systems". MIS Quarterly.JSTOR.
    3. Kahneman, D. (2003). "Communication in Repeated Games with Costly Monitoring". Games and Economic Behavior 44(2): 227-250.
    4. Kahneman, D. (2003). "Maps of Bounded Rationality: Psychology for Behavioral Economics". American Economic Review 93(5): 1449-75.
    5. Kahneman, D, & Tversky, A. (1979). "Prospect Theory: An Analysis of Decision Under Risk". Econometrica: Journal of the Econometric Society – JSTOR.    
    6. Kamarck, Andrew Martin (2005). Economics as a Social Science, The University of Michigan Press.
    7. Latsis, S. I. (1972). "Situational Determinism in Economics". British Journal for the Philosophy of Science 23:207-45.
    8. Machlup, Fritz (1978). Methodology of Economics and other Social Sciences, New York and London Academic Press. inc.
    9. Maddala, G.S. & Jeong, Jinook (1991). "Measurement Errors and Tests for Rationality". Journal of Business & Economic Statistics 9(4): 431-439.
    10. Marnet, Oliver (2008). "Behavior and Rationality in Corporate Governance". International Journal of Behavioural Accounting and Finance 1: 4 -22.
    11. McFadden, Daniel (1999). "Rationality for Economics?". Journal of Risk and Uncertainty, Springer
    12. Ocasio, W. (1997). "Towards an Attention-Based View of the Firm". Strategic Management Journal 18: 187-206.
    13. Salmon, Pierre (2001). "Ordinary Elections and Constitutional Arrangements,Rules and Reasons", in Perspectives on Constitutional, edited by: Ram Mudambi, Pietro Navarra, Giuse P.P.E. Sobrio, Cambridge. Cambridge university press.
    14. Simon, H. A (1947). Administrative Behavior: a Study of Decision Making Process, in Administrative Organizations, Chikago, IL: Macmillan.
    15. Simon, H.A. (1987). Behavioral Economics, in: Eatwell, J., Millgate, M., Newman, P. (Eds.), The New Palgrave: A Dictionary of Economics.
    16. Simon,H.A. (2001). "Economic Choices". American Economic Review JSTOR
    17. Simon, H.A. (1957). Models of Man, New York, Wiley & Sons.
    18. Simon, H. A. (1979). "Rational Decision Making in Business Organizations". American Economic Review 69: 493-513.
    19. Simon, H.A. (1978). "Rationality as a Process and as a Product of Thought". American Economic Review 70.
    20. Simon, H.A. (1986). "Rationality in Psychology and Economics". Journal of Business, jstor. org1-16.
    21. Simon, H.A. ( 1959). "Theories of Decision Making in Economics and Behavioral Science". American Economic Review 49: 252-283.
    22. Simon, H.A(2001). Theories of Bounded Rationality, The Legacy of Herbert Simon in Economic Analysis, books google. com.
    23. Steele, G.R. (2004). "Underestanding Economic Man: Psychology, Rationality ,and Values". American Journal of Economics and Sciology 63(5): 1021.
    1. Walt, Stephen M. (1999). "Rigor or Rigor Mortise? Rational Choice and Security Studies". International Security 23: 5-48.

     

     

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار